خط‌مشی‌گذاری فاوا در ایران (1386- 1381)؛ ارزیابی محتوای دیجیتال اسلامی از تکفا تا تسما

هدف مقاله حاضر شناسایی، توصیف و تحلیل جایگاه محتوای دیجیتال اسلامی در خط‌مشی‌های «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (فاوا) در ایران در سال‌های 1381 تا 1386 است؛ در تحلیل خط‌مشی‌های فاوا از مدل خط‌مشی‌گذاری فرایندی استفاده شده است. از جمله اهداف دولت جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، توسعه استفاده و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش‌های مختلف کشور است. بدین‌منظور، با توجه به انگیزه‌های دولت و پس از ابلاغیه «سیاست‌های کلی نظام در بخش شبکه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای» در سال 1380 گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران در دستور کار سیاست‌های کلان دولت قرار گرفت. در سال 1381 برنامه اصلاح فرآیندها، روش‌های انجام کار و توسعه فناوری اداری به‌عنوان یکی از برنامه‌های هفت‌گانه اصلی ایجاد تحول در نظام اداری کشور و نیز، آیین‌نامه‌ای تحت عنوان توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با نام اختصاری «تکفا» توسط هییت وزیران تصویب شد و از سال 1383 اجرایی گردید. در سال 1385 برنامه تسما (تولید و ساماندهی محتوای الکترونیکی ایران) طرح و در سال 1389طرح تکفا 3 مطرح شده است. تحلیل و ارزیابی خط‌مشی‌های محتوایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال‌های گذشته بر اساس یک مدل علمی و کلان به لحاظ هزینه ملی و اثر‌گذاری قطعی بر آینده فرهنگ و ارتباطات در کشور از اهمیت خاصی برخوردار است. بررسی این سیاست‌ها در قالب شش سوال اصلی مدل فرایندی نشان می‌دهد که توسعه و پیشرفت در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند دو بال زیرساخت و محتواست که این دو بال در کنار هم سبب توسعه و پیشرفت خواهند شد. در جمهوری اسلامی ایران و در برنامه توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات نگاه غالب به حوزه زیرساخت معطوف بود و عملاً حوزه محتوای الکترونیکی بومی و بالطبع حوزه محتوای دیجیتال اسلامی، مغفول ماند که این مقاله بر اساس مدل تعیین‌شده، به بررسی محتوای دیجیتال اسلامی در میان برنامه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور بین سال‌های 81 تا 86 خواهد پرداخت.