تحلیل مضمون نظریه پیشرفت در اندیشه آیت ‌الله خامنه‌ای زید عزه و مرزهای آن با نظریه ‌های توسعه

امروزه توسعه ‌یافتگی یک از اهداف و آرمان های اصلی جوامع بشری شده است که تقریباً اغلب سیاست ها، ساختارها و برنامه های کشورهای مختلف را تحت تاثیر خود قرار داده است. این در حالی است که از سویی بحران معنا در جوامع توسعه‌یافته و بحران ساختار در جوامع توسعه‌نیافته، مسئله ای جدی و پیچیده ای است که منجر به بی تعادلی در پیوستار توسعه شده است. درحالی که کشورهای توسعه‌یافته از حیث روابط فرهنگی و هویتی درونی در چنبره منفعت مداری گروهی و فراتر از آن از حیث روابط بیرونی با جوامع مختلف انسانی در چنبره منفعت مداری ملی بدون توجه به شرایط و نیاز کشورهای دیگر گرفتار شده اند و بحران معنا را به تمام جوامع انسانی پمپاژ می کنند، کشورهای توسعه‌نیافته و درحال‌توسعه تمام ساختارهای اجتماعی خود را برای پرتاب شدگی به سطحی فراتر از توسعه، دستخوش تغییرهای پی درپی می کنند و در هزارتوی نظریه   ها، الگوها و برنامه های توسعه خود را گرفتار می کنند. ناظر به این مهم، مقاله حاضر مکاتب گوناگون توسعه در جهان را بررسی کرده و به‌دنبال آن با ارائه مبانی پیشرفت در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران آیت‌الله خامنه‌ای، سعی شده است مولفه های این مکتب جدید با مکاتب موجود در جهان مقایسه شود. لذا با تکیه بر روش کتابخانه‌ای الگوهای رایج توسعه در غرب به‌همراه مدل‌های نوظهور توسعه و همچنین مبانی و مولفه‌های توسعه در منظومه فکری اندیشمندان مسلمان و رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای استخراج شده و در راستای تبیین و استخراج شبکه مضامین مبانی پیشرفت در هندسه ذهنی رهبر انقلاب، بیانات و مکتوبات ایشان در دو حوزه مبانی و راهبردهای عمل‌گرایانه پیشرفت با روش تحلیل مضمون تجزیه‌وتحلیل شده و درنهایت در یک جدول مطالعه تطبیقی با مکاتب دیگر توسعه مقایسه شده است. مکتب پیشرفت آیت‌الله خامنه‌ای به‌طور عام دارای شش مولفه محوری می‌باشد: شریعت ‌محور و تعالی ‌محور، مناسبات اجتماعی کارآمد و کرامت‌محور: در حوزه قضا، سلامت، ارتباطات و...، متکی بر حضور دولت ملت، بومی، اندیشه بنیاد، دارای مبانی فرهنگی اقتصادی.