دین‌داری و مشارکت انتخاباتی در ایران (مطالعه موردی انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های 1380 تا 1396)

بر اساس تحقیقات نظری و تجربی عامل دین یا جهت‌گیری دینی از عوامل تعیین‌کننده رفتار انتخاباتی است. در ایران دین به‌عنوان نهادی بانفوذ و موثر در عرصه زندگی اجتماعی همواره مطرح بوده است؛ به‌خصوص پس از پیروزی انقلاب، دین با کنترل نهاد سیاست توانسته گستره وسیع‌تری از زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. با عنایت به اهمیت نهاد دین و نظام سیاسی دینی در ایران، عدم تبیین امور از جانب دین، اعوجاجات نظری مربوط به دین در جامعه (سکولاریسم) و اغتشاشات تجربی درباره تاثیر دین‌داری بر رای‌دهی در متون غالب خارجی و کمبود مطالعات موثق درباره دین‌داری و مشارکت انتخاباتی؛ این مطالعه درصدد بررسی رابطه دین‌داری و مشارکت انتخاباتی (انتخابات ریاست‌جمهوری) در استان‌های ایران طی سال‌های 1380 تا 1396 است. مقاله با استفاده از روش تطبیقی درون کشوری، داده‌های اسناد ثانویه (دست‌دوم) و پیمایش‌های قبلی درصدد بررسی رابطه بین دین‌داری و مشارکت انتخاباتی است. نتایج نشان می‌دهد رابطه بین دین‌داری و مشارکت انتخاباتی در بین استان‌ها برحسب مرزی بودن و قومی بودن متفاوت است. شرکت در نمازجمعه و جماعت به‌عنوان ابعاد جمعی دین‌داری تاثیر بیشتری نسبت به ابعاد فردی دارد و تاثیر بعد شخصی دین‌داری بر مشارکت انتخاباتی معکوس است. از بین نظریه‌های یادشده، نظریه جنگ‌های فرهنگی و ایدئولوژی مسلط توان بیشتری برای توضیح این‌گونه روابط دارند.

Religiosity and Voter Turnout in Iran (A Case Study of the Presidential Elections during 20012017)

Abstract   According to theoretical and empirical research, religion is one of the determinants of electoral behavior. In Iran, religion has always been considered as an influential institution in the field of social life. In regard to the importance of this institution and the religious political system in Iran, dominant foreign texts' lack of clarification of affairs by religion, their theoretical distortions related to religion in society (secularism) and empirical disorders about the influence of religiosity in the election and lack of specific studies about religiosity and voter turnout, this study seeks to clarify the relationship, especially in the Iranian presidential elections during 20012017. A cross sectional and withinthecountry comparative method, secondary document data and previous surveys have been employed to discuss the issue. The findings show that the relationship between religiosity and voter turnout is different in terms of the province ethnicity and its nearness to the borders. The extent of participation in Friday and Congregational Prayer as a collective dimension of religiosity has a greater impact in proportion to individual dimensions. Also, the personal dimension of religiosity has a reverse effect on voter turnout. This study shows that the theories of cultural wars and dominant ideology have much more potential to explain such relationships.