حدود مداخله‌‌ دولت در فرهنگ در منابع دینی؛ مورد مطالعه: موسوعه امام علی (ع)

خط سیر انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. مراحل این صیرورت عبارت است از‌: انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و در نهایت تمدن نوین اسلامی. اکنون در سومین حلقه از زنجیره تمدن نوین اسلامی، بار تحقق دولت اسلامی بر دوش مسئولان و خصوصاً اندیشمندان حوزه علوم انسانی است. یکی از عرصه‌هایی که دولت خواه ناخواه بر آن تاثیر‌گذار است، فضای فرهنگی حاکم بر جامعه است. حال این سوال مطرح می‌شود که اساساً مبتنی بر منابع اصیل دینی، حد و مرز مداخله دولت تا کجاست؟ مسئله این پژوهش، حدود مداخله دولت در عرصه فرهنگ می‌باشد. این مقاله سعی دارد با روش استنباط صحیح در مراجعه به متون اصیل دینی، به جست‌و‌جوی ابعاد دخالت دولت در عرصه فرهنگ بپردازد. روش این پژوهش کتابخانه‌ای و رویکرد آن توصیفی و تحلیلی است. بر اساس یافته‌های این پژوهش آموزش و تربیت، ارشاد و هدایت مردم، ایجاد بستر و مقدمات لازم برای انجام فرائض و مقابله و مبارزه با بدعت‌های جدید سطوح مداخله دولت در عرصه فرهنگ را تعیین می‌کند. روش مداخله ‌دولت در فرهنگ در یک طیف حکیمانه و با موعظه آغاز و به مقابله ‌مسلحانه ختم می‌شود، که هر‌کدام از روش‌ها در یک حوزه باید بکار بسته شود و نکته ‌ظریف در اینجاست که استفاده ‌یک روش در حوزه ‌دیگر ممکن است باعث ایجاد خسارت جبران‌نا‌پذیر می‌شود.

The Extent of Government Intervention in Culture according to Religious Sources; Case Study of Imam Ali Compendium

The course followed by the Islamic Revolution is to reach the new Islamic civilization. The stages of this evolution are: The Islamic Revolution, the Islamic system, the Islamic State, the Islamic society, and finally the new Islamic civilization. Now in the third phase of modern Islamic civilization, the burden of achieving the Islamic state is on the shoulders of the officials, especially the scholars engaged on humanities. One of the areas which is inevitably under the impact of the government is the dominant cultural atmosphere of the society. The question that arises here is that based on genuine religious sources, where are the limits of government intervention? The subject of this study is determining the extent of the government’s intervention in the field of culture. Based on our findings, such factors like education, guidance of the people, setting the ground for conducting one’s religious duties, and fighting against heresies, determine the levels of government’s intervention in the field of culture. This intervention usually starts with wise sayings but culminates in armed confrontation. And the subtle point is that each of these methods must be utilized in one specific situation, but extending this method to other domains may result in irreparable harms.