خوانش قرآنی از سرمایه اجتماعی با تاکید بر سوره حجرات

سرمایه اجتماعی از مهم‌ترین نظریات جامعه‌شناسی، مدیریت، علوم سیاسی و... در عصر کنونی است. این مفهوم با تسهیل روابط اجتماعی و کاهش هزینه‌های مبادلاتی کارآیی جامعه را بهبود می‌بخشد؛ از سوی دیگر وجوه گوناگونی مانند: اعتماد، هنجارها و شبکه را‌ شامل می‌شود. پژوهش حاضر درصدد است تا با رویکرد تحلیلی توصیفی و با استفاده از روش، اسنادی و کتابخانه‌ای به تبیین و معرفی مهم‌ترین مولفه‌های ساختاری، شناختی و رابطه‌ای سوره حجرات بپردازد. این سوره، در برگیرنده آداب و اصول ارتباطی است که زمینه‌های ارتباط سالم را ترسیم می‌نماید. این مفاهیم، در برگیرنده مهارت‌های ارتباطی و موانع مخرب آن است. مولفه‌هایی که در این سوره بدان پرداخته شده، در سطح ساختاری، شناختی و رابطه‌ای؛ تقویت‌کننده سرمایه اجتماعی خواهد بود. مولفه‌هایی مانند؛ رعایت ادب و احترام، انجام تمام امور بر اساس معیارهای دینی، پیشی نگرفتن بر دستورات و تعالیم خدا و رسول اکرم (6) در حقیقت همان کنترل و نظارت دائمی افراد توسط خداوند متعال؛ انضباط اجتماعی، اخوت و برادری، وحدت و یکپارچه‌نگری، تحلیل و ریشه‌یابی صحت اخبار، موانع مختل‌کننده و سلبی مانند: سوظن، عیب‌جویی، غیبت، تمسخر، لقب گذاشتن بر دیگران ....

A Quranic Reading of Social Capital with an Emphasis on sura al Hujurat

Social capital is among the most important issues in sociology, management, political science, etc. in today’s world. This concept can improve the society’s efficiency through simplifying social relations and decreasing interchanging expenses. Meanwhile, it comprises some other features, namely trust, norms and network. The present study aims at explaining and introducing the most important structural, cognitive and correlative components of the sura Alhujurat (The Chambers) using library and documentary method and descriptive analytical approach. This sura incorporates communicative principles that can provide a healthy communicative environment. It contains communicative skills and its detrimental obstacles. The components mentioned here can boost social capital at structural, cognitive and correlative levels. Examples such as the observance of etiquette and civility, fulfilling things according to religious criteria, avoidance of surpassing Allah’s and His Prophet’s instructions are but the same as our being permanently under God’s supervision. One must add other traits such as social discipline, fraternity, unity, assessing the news reliability, etc. to the list. Among detrimental obstacles we can refer to acts such as suspicion, faultfinding, backbiting, derision, and slander.