تحلیل اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران

برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یا سرمایه‌گذاری مستقیم رو به خارج، متغیری اقتصادی است که می تواند برای کشور مبدا مزایا و معایبی به همراه داشته باشد. این متغیر اگر با بازگشت منافع یا انتقال فناوری به کشور مبدا همراه باشد اثرات مثبت و چنانچه به خروج سرمایه بدون بازگشت منافع و کاهش سرمایه‌گذاری داخلی منجر شود، اثرات منفی برای کشور مبدا ایجاد می‌کند. وضعیت نهادهای بازاری در کشور مبدا از عواملی است که می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاران مبنی بر سرمایه‌گذاری در خارج و داخل اثر بگذارد. هدف مقاله حاضر تحلیل اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران طی دوره زمانی2022:1-2000:1 است. بدین منظور شاخص ترکیبی نهادهای بازاری شامل نهادهای تنظیم‌کننده، تثبیت‌کننده، مشروعیت‌بخش و خالق بازار به روش تحلیل مولفه‌های اصلی محاسبه شد. سپس اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار، رشد اقتصادی، پیچیدگی اقتصادی و بارمالیاتی بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به روش رگرسیون انتقال ملایم برآورد شد. بر اساس نتایج کیفیت نهادی بازار با دو وقفه متغیر انتقال است که دارای حدآستانه‌ای برابر با 0.206 درصد و دو رژیم حدی است. سرعت انتقال از رژیم اول به رژیم دوم برابر با 10.52 است. برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دوره قبل بر دوره جاری در هر دو رژیم اثر مثبت داشته است. شاخص کیفیت نهادی بازار و رشد اقتصادی اثر u شکل بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته‌اند. پیچیدگی اقتصادی اثری به شکل u معکوس بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته ‌است. از طرفی بارمالیاتی در هر دو رژیم اثر مثبت بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته، ولی این اثر در رژیم دوم کاهش یافته‌است.

analysis of the threshold effect of market institutional quality on iran’s outflow of foreign direct investment

outflow of foreign direct investment (ofdi), is one of the economic variables that can bring advantages and disadvantages to the economy of the country of origin. this type of investment will bring positive effects if it is accompanied by the return of its benefits or the transfer of technology to the country of origin, and if it leads to the outflow of capital without return of benefits and a decrease in domestic investment, it will bring negative effects to the economy of the country of origin. the quality of market institutions in the country of origin is one of the factors that can affect investors’ decisions to invest abroad and domestically. the aim of this article is to analyze the threshold effect of market institutional quality on ofdi in iran during the period of 2000:1-2022:1. for this purpose, the combined index of market institutions, including regulating, stabilizing, legitimizing and market creating institutions, was calculated using the principal component analysis (pca) method. then, the threshold effect of market institutional quality and control variables including economic growth, economic complexity, and tax burden on ofdi was estimated by smooth transition regression (str) method. the results showed that the institutional quality of the market with two lags is the transfer function of ofdi, which has a threshold equal to 0.206% and two limit regimes. the transition speed from the first to the second regime is equal to 10.52. ofdi of the previous period had a positive effect on the current period in both regimes. market institutional quality index and economic growth have a u-shaped effect on ofdi. economic complexity has an inverted u-shaped effect on ofdi. on the other hand, tax burdens had a positive effect on ofdi in both regimes, but this effect decreased in the second regime.