تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه

از جمله مهم‌ ترین متون حدیثی به ‌جای‌ مانده از امامان معصوم، ادعیۀ ایشان است که غالباً رویکرد آن ها برآورده ‌کردن نیازهای انسانی است. در این میان، در حوزۀ مهدویت، دعای عهد منقول از امام صادق(ع)‌، نقش تعیین کننده ای در ترسیم سبک زندگی مهدوی دارد. اگرچه بسیاری از محققان نسبت به دعای مذکور، اهتمام ورزیده اند، اما آنچه تاکنون مطرح شده، بیش تر ناظر به شرح و تفسیر آن بوده است. در این پژوهش، تلاش شده است، با استفاده از روش تحلیل محتوایی، با استخراج کمیّ داده ها، فراوانی واژگان کلیدی، مضامین اصلی و مضامین فرعی یا نقاط تمرکز دعای عهد، الگوی زیست منتظرانه معرّفی شود. در این راستا از مجموع 15 فراز دعای عهد، 12 عنوان کلیدی و کلی و 50 موضوع فرعی استخراج شده است. با «طبقه‌بندی» جهت‌گیری‌ها برای دست‌یابی به «مقوله»های تحقیق روشن شد که از 12 موضوع اصلی استخراج‌شده، 30 مجموعه (60 درصد) به موضوع سبک زندگی مهدوی، 12مجموعه (24درصد) به موضوع امام‌شناسی و 8 مجموعه (16 درصد) نیز به مسئله خداشناسی اشاره دارند. بر این اساس با توجه به این‌که زیست منتظرانه در متن دعا از کمّیّت بیش تری برخوردار است، می توان آن را محوری ترین موضوع دعای عهد قلم‌داد کرد و این نشان ‌دهندۀ برجسته ‌بودن بُعد شناختی این دعای ارزشمند است.