مولفه های هوش اخلاقی در صحیفه سجادیّه (دعای مکارم الاخلاق)

برخورداری انسان از اعتقادات پایدار اخلاقی، رفتار بر پایه هنجارها و پذیرش مسئولیت کارهای خویش، در نزد روان‌شناسان، به عنوان هوش اخلاقی یاد شده که مولفه‌ها و اصولی را برای آن بیان کرده‌اند. این موضوع، پیش‌تر در آموزه‌های دینی به شکلی متفاوت طرح شده است. در کنار دیگر منابع مکتوب دینی، صحیفه سجادیّه با عرضه مباحث اخلاقی در قالب دعا، منبعی برای کاوش پیرامون هوش اخلاقی می‌باشد. (روش و هدف:) جستار حاضر، با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی، به دنبال دست‌یابی به مولفه‌ها و اصول هوش اخلاقی در دعای مکارم الاخلاقِ این کتاب شریف است. (یافته‌ها:) در همین راستا، مفهوم و مولفه‌های هوش اخلاقی از نگاه روان‌شناسان مورد بررسی قرار گرفته و وجوه مشترک این دیدگاه‌ها استخراج و عرضه شد. وجوه مورد نظر، در چارچوب هوش اخلاقی و در دعای مکارم الاخلاق، پی‌جویی و گردآوری گردید. ( نتایج:) حاصل این که شش مولفه در این دعا بیان شده، شامل:«1درست‌کاری، راستی و صداقت در نیّت، گفتار و رفتار ؛ 2خدمت‌رسانی و گره‌گشایی، با عبارت برادریِ مردم ؛ 3گذشت و چشم‌پوشی و خوبی کردن به دیگران در برابر بدی آنان ؛ 4قدرشناسی و سپاس‌گزاری برای ایجاد و ثبیت رفتارهایی محترمانه با دیگران؛ 5احترام و ارزش‌گذاری برای انسان‌ها؛ 6رعایت عدالت و انصاف، چنان‌که انسان‌ها در جامعه‌ای با هوش اخلاقی بالا، نه ظلم می‌کنند و نه، مورد ظلم قرار می‌گیرند». (نوآوری:)بررسی هم‌زمان هوش اخلاقی در منابع روان‌شناسی و دینی، بازنمایی این موضوع در دعای مکارم الاخلاق و نیز، دست‌یابی به وجوه شش‌گانه مشترک نظریه هوش اخلاقی، از نوآوری‌های پژوهش حاضر تلقّی می‌گردد.