نقد و بررسی فقهی-حقوقی مسئولیت مدیون به جبران کاهش ارزش پول با تاکید بر فقه امامیه

یکی از مهم‌ترین اهداف مسئولیت مدنی قرار گرفتن زیان‌دیده در وضع قبل از ورود زیان و در مسئولیت قراردادی وحدت و تمایل بین مقدار موضوع دین و میزان پرداخت است. ازنظر عرف، او با پرداخت مبلغ معادل دین مدیون بری الذمه می‌شود. در تعهدات پولی در فاصله ایجاد دین تا ادای آن بعضاً نوساناتی در ارزش پول و قدرت خرید به وجود می‌آید. ایفای تعهد به میزان زمان ایجاد، موجب این سوال می‌شود که آیا پرداخت به این مقدار زیان وارده به زیان‌دیده جبران و موجب برائت ذمه مدیون می‌شود و آیا مسئولیت جبران این کاهش ارزش و قدرت خرید پول بر عهده مدیون است یا خیر. در پاسخ با روش تحلیلی – توصیفی، به این نتیجه رسیدیم که با تحلیل جامع ماهیت پول و بر مبنای اصول فقهی و حقوقی و عرف عقلا و قواعد مسئولیت مدنی درصورتی‌که این کاهش غیرقابل تسامح باشد، بر عهده مدیون است. نوآوری این مقاله، نقد دیدگاه‌های مبتنی بر مثلی بودن پول و عدم منافات مثلی بودن با لزوم جبران کاهش ارزش است. پول مثلی است و قدرت خرید حیث تقییدی آن و از اوصاف حقیقی پول محسوب می‌شود و دارای ارزش اعتباری است.

jurisprudential and legal review of debtor’s liability to compensate for currency devaluation: with deference to imamiyyah jurisprudence

one of the primary objectives of civil liability is to restore the victim to their pre-loss position. also, the contractual liability aims at ensuring unity and harmony between the debt amount and the payment made. it is customary for a debtor to fulfill their obligation by paying an amount equivalent to the debt owed. however, in monetary obligations, the value of money and purchasing power can fluctuate between the time the debt is created and its resolution. this raises the question of whether fulfilling the obligation based on the value at the time of creation is sufficient to compensate for the loss incurred by the victim, and whether the liability for compensating for the decrease in the value and purchasing power of money lies with the debtor. through an analytical-descriptive approach, the study concludes that a comprehensive analysis of the nature of money, grounded in jurisprudence, legal principles, common sense, and civil liability rules, supports the debtor’s liability if the decrease in value is significant. the article also critiques views that treat money as metaphorical and argues against the inconsistency of metaphoricality with the need to compensate for devaluation. money holds symbolic representation, and its purchasing power is a tangible attribute and a fundamental aspect of its value.