غلبۀ رحمت یا خشونت در قرآن مبتنی بر تحلیل کمّی

برجستگی خشونت و رحمت در ادیان می‌تواند نقش مهمی در افعال پیروان ادیان داشته باشد. به‌شکل خاص در ارتباط با دین اسلام این مسئله مطرح شده است؛ برخی معتقدند قرآن به‌عنوان مهم‌ترین متن اسلام، کتابی مبتنی بر خشونت و قدرت می‌باشد و در مقابل، برخی اعتقاد دارند کتاب الهی کاملاً مبتنی بر رحمت است. این درحالی است که چنین قضاوتی لازم است مبتنی بر توجه به کل آیات قرآن و تحلیل کمّی آن صورت پذیرفته باشد، در غیر این صورت قضاوت در این مورد و موارد مشابه، نمی‌تواند نمایش‌گرِ تصویر جامع‌الاطرافی از وضعیت خشونت و رحمت در قرآن باشد. به همین جهت در این پژوهش در گام اول تلاش شده روشی جامع و کل‌نگر برای ارزیابی میزان رحمت و خشونت در آیات و عبارات قرآنی معرفی شود. در گام بعدی با معرفی ملاک‌های معتبر در میزان شدت انواع خشونت و رحمت، به مطالعۀ کامل آیات قرآن پرداخته شده‌است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که از مجموع 6236 آیه قرآن، 4294 آیه با رحمت و خشونت مرتبط بوده که از این تعداد، 2154 آیه با رحمت و 1980 آیه نیز با خشونت در ارتباط می‌باشند. در 160 آیه نیز رحمت و خشونت با وزن یکسانی به‌کار رفته‌اند؛ بنابراین در مجموع، رحمت با اختلاف 174 آیه بیشتر، در قرآن غالب است. این نتایج که به‌شکل کمّی و با تمام‌خوانی آیات قرآن کریم به‌دست‌آمده نقدی به دیدگاه‌هایی محسوب می‌شود که قرآن را متنی با غلبۀ خشونت و قدرت به حساب آورده‌اند. همچنین می‌تواند مسیر را برای خوانش‌های رحمانی و لطیف از قرآن کریم بیش از گذشته هموار نماید.

predominance of mercy or violence in the qur’an based on quantitative analysis

some believe that the quran, as the most important text of islam, is a book based on violence and power, and on the other hand, some believe that the holy book is completely based on mercy. this is despite the fact that such a judgment must be based on paying attention to all the verses of the qur’an and its quantitative analysis, otherwise the judgment in this case and similar cases cannot provide a comprehensive picture of the situation of violence and mercy in the qur’an. for this reason, in this research, in the first step, an attempt was made to introduce a comprehensive and holistic method to evaluate the amount of mercy and violence in quranic verses and phrases. in the next step, a complete review of the verses of the qur’an has been done with the introduction of valid criteria for the intensity of all types of violence and mercy. the results of this research show that out of the total of 6236 verses of the quran, 4294 verses are related to mercy and violence, of which 2154 verses are related to mercy and 1980 verses are related to violence. in 160 verses, mercy and violence are used with the same weight; these results, which were obtained quantitatively and by reading all the verses of the holy qur’an, are considered a criticism of the views that consider the qur’an as a text dominated by violence and power. it can also become the basis for the merciful and gentle recitation of the holy quran more than in the past.