واکاوی ریشه‌ها، اندیشه‌ها و روایات پیرامون خاتم بخشی علی(ع) در ولایت‌نامه‌ها

ماجرای خاتم بخشی امام علی (ع) هم در قرآن و هم در منابع تاریخی و ادبیِ کهن بازتاب گسترده‌ای داشته و با بحث ولایت ایشان گره‌خورده است. البته ریشه‌های تاریخی و اسطوره‌ای و نمادین این ماجرا به مفهوم ولایت در این واقعه، معانی تازه‌ای می‌بخشند که این مهم، به‌ویژه در ادبیات عرفانی منعکس شده است. همچنین در نوع ادبیِ فرعیِ ولایت نامه که ذیل ادبیات شیعه تعریف می‌شود می‌توان ماجراهای فرعی‌ای را دید که در ادامۀ واقعۀ منقول در سوره‌ مائده است. در این مجال، ضمن پژوهش در شعر فارسی برای یافتن گسترۀ انعکاس این ماجرا، در پی آنیم که معانی ضمنی آن را که برگرفته از مفاهیم اسطوره‌ای و نمادین است تبیین کنیم. یافته‌های این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت‌گرفته است، به ما نشان می‌دهد که ماجراهای فرعی شکل‌گرفته در ولایت نامه‌ها محصول تخیل شاعرانه نیستند؛ بلکه در متون کلامی پیش از آنها نیز نقل شده است.

analyzing the origins, thoughts and narratives about khatam bakshi ali n the velayat namehs

the story of giving the ring of imam ali (as) is widely reflected both in the quran and in ancient historical and literary sources and is tied to the discussion of his guardianship. of course, the historical, mythological and symbolic roots of this event give new meanings to the concept of velayat gin this event, which is especially reflected in mystical literature. also, in the sub-literary genre of velayat-nameh, which is defined under shia literature, we can see the sub-narratives that are the continuation of the event mentioned in surah ma’idah. in this essay while researching in persian poetry to find the extent of reflection of this event, we seek to explain its implicit meanings which are derived from mythological and symbolic concepts. the findings of this research, which was carried out with a descriptive and analytical method, show us that the side stories formed in velayat namahs are not the product of poetic imagination; rather, it is also mentioned in theological texts before them.