بازخوانی زنانه‌نگر از فلسفه اخلاق اسلامی: بررسی انتقادی یک تجربه پژوهشی

این مقاله مروری انتقادی است بر یک تجربه پژوهشی نو در فلسفه اخلاق اسلامی: کتاب فلسفه اخلاق جنسیتی‌شده؛ فلسفه اخلاق اسلامیِ کلاسیک در باب نفس، خانواده و جامعه، نوشته زهرا ایوبی، منتشر شده در انتشارات دانشگاه کلمبیا به سال 2019. نوبسنده این کتاب با بررسی سه کتاب کیمیای سعادت نوشته غزالی، اخلاق ناصری نوشته خواجه نصیرالدین طوسی و اخلاق جلالی نوشته دوانی ادعا کرده است اخلاق اسلامی معرفی شده در آثار این متفکران ماهیتی «اخراج‌گر» دارد که مبتنی بر اِعمالِ قدرت مردان زبده بر زنان و مردان طبقات پایین‌تر است و عدالت مورد بحث در این آثار بر پایه نابرابری استوار است. نویسنده پس از بررسی این آثار بیان می‌کند که باید از تعریف انسان به مثابه حیوان عاقل عبور کرده و عقل را از اخراج‌گری رها کنیم. در بررسی این اثر تایید کردیم که این نوع تفسیر از آثار نوشته شده در قلمرو فلسفه اخلاق اسلامی قابلیت‌های بسیاری برای احیای متون کهن و گفت و گوی انتقادی با سنت برای فهم امروز فراهم می‌کند و اتفاقی فرخنده است، اما نویسنده این کتاب مطالعه خود را بیش از آنکه با مداقه در جزئیات متون مورد بحث انجام دهد، درچارچوب نظریات فلسفه فمینیستی غربی درباره تاریخ فلسفه پیش برده است و همین باعث شده تا نتواند دستاوردهای اصیلی، متناسب با زمینه‌ پژوهشی که انتخاب کرده به‌دست آورد و جامعه دانشگاهی را از ظرافت‌ها و امکان‌های اینگونه مطالعاتِ معاصر در فلسفه اسلامی بهره‌مند کند.

study of a new research on feminist readings of islamic moral philosophy

this article is a critical review of the book gendered morality: classical islamic ethics of the self, family, and society, by zahra ayubi, published in columbia university press in 2019. this book is a feminist interpretation of three influential akhlaq treatises, written in persian between the twelfth and fifteenth centuries: kimiya-i sa‘adat or the alchemy of happiness by al-ghazali; akhlaq- inasiri or the nasirean ethics by nasir- ad din tusi; and akhlaq- ijalali or the jalalean ethics by jalal ad-din davani. the main problem of patriarchal islamic ethics is the notion of &vicegerent of god& and ayubi proposed that we should move beyond the definition of man as a rational animal and free reason from exclusion. despite the fact that this is the first english book on this subject, ayubi carried out her research within the framework of western feminist philosophy concerning history of philosophy, and because of this, she has been unable to achieve original accomplishments and educate the english academic communities about the subtleties and possibilities of contemporary islamic philosophy studies.