مروری بر آثار ناصر در حوزه قرائات قرآن

تاریخ قرآن به‌طورکلی و قرائات به‌طور خاص، یکی از حوزه‌های پژوهشی موردعلاقه در غرب است. یکی از پرکارترین قرائت‌پژوهان عصر حاضر شادی حکمت ناصر است. وی تاکنون دو کتاب و چهار مقاله در این زمینه به چاپ رسانده است. این مقاله با بررسی این آثار دریافته است که ازنظر ناصر، تاریخ متن قرآن برای رسیدن به شکل کنونی، شاهد پنج مرحلۀ رسمی‌سازی بوده است. برای بررسی این مراحل، ناصر از مراحل میانی که اطلاعات بیشتری دربارۀ آن در دست بوده شروع کرده است تا به‌این‌ترتیب، تبیین آنچه در مرحلۀ نخستین روی‌داده آسان‌تر شود. وی در آثارش رویکرد تاریخی- انتقادی دارد و از ورود به مباحث زبان‌شناختی و فقهی استقبال می‌کند؛ همچنین کوشیده است از روش‌های نوین، همچون تحلیل اسناد-متن موتسکی بهره گیرد و بدین‌وسیله، روند ایجاد انگارۀ شذوذ و نیز دو راوی را بررسی کند. همچنین او تطوّرات درونی رشتۀ قرائات را از رهگذر بررسی ارتباط آن با دیگر علوم همچون ادبیات، فقه و حدیث موردتوجه قرار داده است.

a review of nasser’s works in the field of qurʾānic readings

the field of history of the qurʾān in general, and qurʾānic readings in particular, is one of the popular scholarship fields in the west. shady hekmat nasser is one of the most prolific writers in this field; he has published two books and four articles about variant readings of the qurʾān. by examining these works, this article has found that according to nasser, the history of the text of the qur’an has five stages of canonization in order to reach its current form. to examine these stages, nasser began with the intermediate stages about which more information is available, thus making it easier to explain what happened in the first stage. he has a historical-critical approach in his works and interested in linguistic and jurisprudential issues; he has also tried to use new methods, such as motzki’s isnad cum matn metod, to examine the process of emergence of shawādhdh and two-rāwī canon. he has also considered the inner evolution of the field of qurʾānic readings by examining its relationship with other fields such as literature, jurisprudence and hadith.