تبارشناسی حقوقی و تقنینی مالکیت زمین در ایران

موضوع مالکیت بر اراضی از دیرباز جزء پیچیده‌ترین مسائل اجتماعی ایران بوده است. با تبارشناسی و تحلیل تاریخی وضعیت اراضی می‌ توان سیر تطور مالکیت و روش‌ های تثبیت آن در ایران و به عبارت بهتر نظام حقوقی حاکم بر آن را اصطیاد نمود. بر این اساس به نظر می‌ رسد که باید بین اراضی مزروعی از یک سو و جنگل ‌ها و مراتع از سوی دیگر تفاوت قائل شد. همچنین، به نظر می‌ رسد که می‌توان مشروطیت و دستورگرایی را نقطه عطفی در تثبیت مالکیت بر اراضی تلقی نمود، چه آنکه مطابق ماده 15 متمم قانون اساسی مشروطه، اصلاحات اساسی در نظام مالیاتی ایالات به وجود آمد و امتیازات شاهزادگان و روش تیولداری نسخ گردید و پس از آن در دوران پهلوی، با الزامی شدن ثبت املاک غیرمنقول، اصلاحات ارضی به وجود آمد و مناسبات ارضی در ایران را پس از قرن‌ها تغییر داد و پس از انقلاب اسلامی نیز اعتبار واگذاری اراضی از طریق اصلاحات ارضی مورد تایید قرار گرفت. در مورد جنگل‌ ها و مراتع نیز باید گفت که قبل از انقلاب با توجه به قراردادهای امتیاز دوران قاجار، قانون گذاران جنگل ‌ها را جزء املاک دولتی به حساب آورده بودند ولی پس از انقلاب با توجه به احتساب مراتع به عنوان مشترکات عامه، در قوانین مختلف از جمله اصول قانون اساسی و لایحه قانونی نحوه واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران و همچنین آیین‌نامه آن، مورد تقنین واقع شده و تعیین تکلیف گردید.

legal and regulatory genealogy of land ownership in iran

the subject of ownership of land has long been one of the most complex social issues in iran. with the genealogy and the analysis of the history of land status in iran, the evolution of ownership and its consolidation methods, in other words, the legal system governing it in iran, can be traced. apparently, it should be distinguished between arable lands on the one hand and forests and pastures on the other hand. it seems that constructivism and agenda can be regarded as a turning point in the consolidation of land ownership. however, in accordance with article 15 of the amendment to the constitutional law, fundamental reforms were introduced in the tax system of the states, and the privileges of the princes and the method of secularization were re-issued, and then, in the pahlavi period, the land reform was created by requiring the registration of immovable property, therefore, land terms changed in iran after centuries. after the revolution, the credibility of land allocations was also confirmed through land reform. in the case of forests and pastures, it should be noted that, before the revolution, according to qajar period privilege agreements, legislators considered forests as state owned properties but after the revolution, taking into account the rangelands as common commons, in various laws, including the principles of the constitution and the bill on the transfer and restoration of land in the islamic state of iran, as well as its rules, were determined and assigned.