تاملی بر آثار آیین نامه اجرایی بررسی صحنه جرم(مصوب 1396) در تحقیقات قضایی قتل عمد

پس از وقوع جنایت، اولین اقدام جهت کشف آثار جرم، شروع تحقیقات مقدماتی است. در تحقیقات قضایی جنایات علیه نفس، وظایف گوناگونی جهت شناسایی مجرم و اطلاع از نحوه ارتکاب قتل ضرورت می‌یابد. گروه بررسی صحنه جرم در این جنایات به‌موجب ماده 130 قانون آیین دادرسی کیفری عهده‌دار آشکار ساختن ابعاد معمای قتل است. در این پژوهش که با روش کیفی و کتابخانه‌ای صورت پذیرفت، تحقیقات به دودسته اصلی پلیسی و قضایی تقسیم‌شده که حسب فعالیت‌های مذکور در آیین‌نامه اجرایی حدود اختیارات و وظایف بررسی صحنه جرم به این امر اشاره می‌شود که اقدامات صورت گرفته درصحنه جرم صرفاً ماهیتی پلیسی دارند و اصولاً در راستای وظایف ضابطین است. از سویی دادرس بعضاً مطالباتی درباره نحوه وقوع جرم و کیفیت ارتکاب آن دارد که سابقاً در گزارش گروه بررسی صحنه جرم ذکر نمی‌گردید. این‌گونه تحقیقات قضایی، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری قضات دادگاه‌ها دارد که به‌موجب آیین‌نامه اجرایی بررسی صحنه جرم می‌توان از خلال بررسی‌های صورت گرفته درصحنه جرم و اظهارنظر کارشناسان گروه بررسی صحنه جرم حاصل گردد، بنابراین این نتیجه حاصل می‌شود که گروه مذکور با بهره‌گیری از اختیاراتشان هرکدام حسب وظیفه تخصصی‌ خود باید پاسخگوی دو سوال اساسی پیرامون شناسایی قاتل و کیفیت وقوع قتل باشند. بی‌شک حصول این مهم علاوه بر کمک به اقناع وجدان قاضی برای صدور حکم، موجب حل معضلی به نام اطاله دادرسی نیز می‌گردد.

a reflection on the effects of the executive code of crime scene investigation (approved in 2016) in the judicial investigation of murder

after the crime, the first step to discover the traces of the crime is to start the preliminary investigation. in the judicial investigation of crimes against the self, various tasks are necessary to identify the criminal and to know the manner of committing the murder. according to article 130 of the criminal procedure code, the crime scene investigation team is responsible for revealing the dimensions of the murder mystery. in this research, which was carried out with a qualitative and library method, the research is divided into two main categories: police and judicial, according to the activities mentioned in the executive regulation of the powers and duties of the crime scene investigation, it is pointed out that the actions taken at the crime scene are purely police in nature and basically, it is in line with the duties of the officers. on the other hand, the judge sometimes has demands about the manner of the crime and the quality of its commission, which were not previously mentioned in the report of the crime scene investigation group. this type of judicial investigation has a very decisive role in the decision-making of the judges of the courts, which according to the executive regulations of the crime scene investigation can be achieved through the investigations carried out at the crime scene and the opinions of the experts of the crime scene investigation group, so the result is that the said group, using their powers, each according to their specialized duties, they must answer two basic questions about the identification of the killer and the quality of the murder. undoubtedly, the achievement of this goal, in addition to helping to convince the judge’s conscience to issue a verdict, also solves the problem of delaying proceedings.