تبیین مسئولیت مدنی سبب و مباشر جنایت در حقوق کیفری ایران با تکیه بر تحوّلات قانون مجازات اسلامی 1392

مسئولیت به مفهوم اعم در حقوق دلالت بر پاسخگویی شخص در قبال اعمالی دارد که عرفاً به وی انتساب داده‌شده است. هرچند هدف مسئولیت مدنی، التزام شخص به جبران خسارت از متضرّر و هدف مسئولیت کیفری، اِعمال کیفر بر مرتکب در راستای حفظ و اعادۀ نظم عمومی جامعه است، لکن بین این دو مفهوم به‌ظاهر متفاوت اشتراکات موضوعی زیادی وجود دارد. منشا ثبوت مسئولیت مدنی بر ذمۀ دیگری از حکم قانون‌گذار نشات می‌گیرد. لکن برای ثبوت این مسئولیت که بر عهدۀ کسی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مرتکب جرم و یا باعث ورود ضرر و زیان به دیگری شده، نیازمند احراز ارکان و شرایطی است که در قوانین موضوعه اعم از مدنی و جزایی پیش‌بینی گردیده است. در این مطالعه به تبیین ارکان مسئولیت مدنی سبب و مباشر در جنایت با در نظر داشتن تحوّلات صورت گرفته در قانون مجازات اسلامی 1392 و بررسی تعارض‌های موجود بین قوانین مدنی و کیفری در برخی موارد و همچنین به ارائۀ راهکار جهت برون‌رفت از این تعارض در جهت شکل‌گیری رویۀ قضایی واحد پرداخته‌شده است.

clarifying the civil responsibility of the cause and master of the crime in iran’s criminal law based on the evolution of the islamic penal code 2013

responsibility, in the general sense of law, refers to a person’s responsibility for the actions that are customarily attributed to him. although the purpose of civil responsibility is the obligation of a person to compensate the victim and the purpose of criminal responsibility is to impose punishment on the perpetrator in order to maintain and restore the general order of the society, but there are many thematic commonalities between these two seemingly different concepts. the source of proof of civil liability on another’s responsibility comes from the decree of the legislator. however, in order to prove this responsibility, which is the responsibility of someone who directly or indirectly committed a crime or caused damage to another, it is necessary to meet the elements and conditions that are provided in the relevant laws, both civil and criminal. in this study, to explain the elements of the civil responsibility of the cause and the perpetrator in the crime, taking into account the changes that have taken place in the islamic penal code of 2012, and to examine the conflicts between civil and criminal laws in some cases, and also to provide a solution to overcome this conflict in order to form the single judicial procedure has been discussed.