نظام کیفرگزینی ایران در رسیدگی به جرایم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی

دو بعد تقنینی و قضایی کیفر گزینی معادلات پیچیده‌ای را به دنبال دارد و می‌توان به گستره آن در خلال مطالعات تطبیقی اشاره نمود. این پژوهش بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و با مطمح نظر قرار دادن نظام‌های کیفری کشورهای مختلف و واکاوی روح قوانین کیفری در حوزه جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی، به دنبال آن است تا مشخص نماید نظام کیفر گزینی حاکم بر جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی چگونه است و دارای چه خصایص بارزی است و درنهایت، نظام کیفر گزینی مطلوب در این حوزه کدام است. در گام نخست، بامطالعه انواع نظام‌های کیفر گزینی (جرم محور، مجرم محور و رهنمود محور) و در گام دوم با مراجعه به قانون حمایت از خانواده و فصل نوزدهم کتاب تعزیرات ذیل این موضوع و احصاء اصول حاکم بر روح قوانین از خلال مصادیق مجرمانه، نظام کیفری حاکم در جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی، مدل مجرم محور قابل تبیین است. ویژگی‌های شاخص این رویکرد، توجه به واقعیت مجرمان، در نظر گرفتن اصل فردی کردن مجازات و لزوم رعایت اصل تناسب جرم و مجازات است. درنهایت، مدل مطلوب کیفر گزینی در رسیدگی به جرائم نظام رهنمود محور شناسایی گردید. رویکرد رهنمود محور، علاوه بر کاهش تشتت آرا در پرونده‌های مشابه، می‌تواند بر استحکام آن‌ها بیفزاید و برای دادرسان، الگوی مشخصی در کیفر گزینی ارائه نماید.

criminal justice system in iran regarding crimes against family rights and duties

criminal justice comprises two legal and judicial dimensions, and this criminal process sometimes leads to complex equations, the breadth of which can be highlighted through comparative studies. this research, conducted using a descriptive-analytical method, aims to answer the question of how the criminal justice system governing crimes against family rights and duties is structured, what prominent features it possesses, and ultimately, which criminal justice system is desirable in this domain. in the first step, by studying various criminal justice systems (crime-centered, offender-centered, and guidance-centered), and in the second step, by referring to the family protection law and the nineteenth chapter of the penal code, this research identifies the criminal justice system governing crimes against family rights and duties as an offender-centered model. the key features of this approach include focusing on the reality of offenders, considering the principle of individualizing punishments, and emphasizing the necessity of proportionality between the crime and punishment. in the end, the preferable model for criminal justice in addressing these crimes is identified as the guidance-centered system. in the guidance-centered approach, in addition to reducing divergence in similar cases, it can strengthen them and provide a clear pattern for decision-makers in criminal sentencing.