ارزیابی اثرات سیاست‌های دولت طی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر معماری مساکن نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان آستارا)

باتوجه‌به هزینه‌های بالای ساخت و مقاوم‌سازی مسکن برای روستانشینان، سیاست‌گذاران اعتبارات و تسهیلات ساخت و مقاوم‌سازی مساکن روستایی را در قالب انواع طرح‌ها و برنامه‌ها مدنظر قرار داده‌اند. دراین‌بین، بالاترین اسناد در حوزه‌ی سیاست‌گذاری توسعه‌ی مناطق مختلف و به‌ویژه روستاها در ایران، مربوط به برنامه‌های 5 ساله‌ی توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. در این راستا، ارزیابی میزان و نحوه‌ی تاثیر این برنامه‌های توسعه در مناطق روستایی می‌تواند نقش سیاست‌گذاری دولتی را در توسعه‌ی روستاها مشخص نماید. از طرفی، بررسی تاثیرات انواع سیاست‌ها در مقاوم‌سازی مساکن موردبحث و بررسی قرار گرفته و ارزیابی تاثیر آنها در معماری مساکن روستایی خلا پژوهش‌های گذشته است. بدین منظور پژوهش حاضر باهدف ارزیابی تاثیر سیاست‌های دولت بر معماری مساکن روستاهای شهرستان آستارا با تاکید بر برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه نگارش شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کمی - کیفی با ماهیت توصیفی - تحلیلی است که در راستای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات از روش کیفی زمینه‌یابی «مردم‌نگاری» (مشاهده، مصاحبه، عکس‌برداری و فیش‌برداری) و آزمون t در نرم‌افزار spss استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مساکن روستاهای شهرستان آستارا است که حجم نمونه بر اساس روش کوکران 384 مسکن برآورد گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اعتبارات مسکن در دسترس اکثر روستانشینان بوده و موجب استحکام و دوام مساکن روستاهای شهرستان آستارا گردیده است. بااین‌حال از سایر اثرات این اعتبارات می‌توان به کاهش سطح فعالیت‌های زیستی در واحد مسکونی، کاهش تعدد اتاق و سطح زیربنای مساکن، تغییر در نوع پلان و همچنین کاهش استفاده از فناوری‌های بومی در ساخت مساکن اشاره کرد. از طرفی، نتایج حاکی از شهری شدن شکل روستاها و کاهش هویت در کالبد آنها و همچنین کاهش ارزش‌های فرهنگی و تطابق با الگوی کهن و سنتی زمینه و منطقه‌ی موردمطالعه در طراحی‌های جدید واحدهای مسکونی است.