تحلیلی بر اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهرهای ایران (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

در عصر حاضر افزایش فزاینده‌ی جمعیت شهری و کمبود زمین خالی مناسب برای ساخت‌وساز، موجب توسعه‌ی عمودی شهرها و بلندمرتبه‌سازی در ایران گردیده است. گرایش به بلندمرتبه‌سازی در شهرهای بزرگ ایران ضمن اثرات مثبت خود، دارای اثرات و پیامدهای زیان‌باری در ابعاد مختلف به‌ویژه بعد اجتماعی بوده است. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر هدف ،کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار warp-pls و آزمون f یا تحلیل واریانس استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل شهروندان منطقه 1، 2 و 5 تبریز و به عبارتی ساکنان برج‌های آفتاب در ولیعصر (منطقه 1)، برج‌های آسمان در ائل‌گلی (منطقه 2) و برج‌های مهر در شهرک رشدیه (منطقه 5) می‌باشد که در راستای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده و حجم نمونه 384 نفر تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مهمترین پیامدهای اجتماعی ناشی از بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهر تبریز مربوط به مولفه‌های اختلال در تعاملات اجتماعی، کاهش حس تعلق به مکان، اختلال در اجتماعی شدن، کاهش سلامت روحی-روانی و اختلال در حریم خصوصی بوده که ضرایب حاصل از مدل ساختاری برای هرکدام 0.651، 0.574، 0.433، 0.411 و 0.383 می‌باشد. همچنین در بین مولفه‌های فرعی نیز بیشترین تاثیرگذاری بلندمرتبه‌سازی مربوط به کاهش ارتباطات اجتماعی با دوستان و همسایگان، کاهش هویت مکان و حس تعلق مکانی و عدم شکل‌گیری مشارکت و اعتماد اجتماعی بین ساکنان بوده است.

an analysis of the social effects and consequences of the increase in high-rise development in iranian metropolises (case study: tabriz metropolis)

nowadays, high increase in urban population and lack of enough empty lands for construction, caused the vertical development of cities and high-rise constructions in iran.despite its positive effects, the tendency to build high-rise buildings in the big cities of iran has had harmful effects and consequences in different perspectives, especially in the social one. in this regard, the aim of the current research is to investigate the effects and social consequences of the increase in high-rise constructions in tabriz metropolis. the research method in the current study is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical nature, in order to analyze the information were used partial least squares method in warp-pls software and f test or analysis of variance. the statistical population of the research includes the citizens of the 1st, 2nd and 5th regions of tabriz, that is, the residents of aftab towers in valiasr (region 1), aseman towers in el goli (region 2) and mehr towers in roshdieh settlement (region 5), which is in line with determining the sample size. cochran's method was used and the sample size was determined to be 384 people. the findings of the research show that the most important social consequences of high-rise development in tabriz metropolis are related to the components of disruption in social interactions, reduced sense of belonging to a place, disruption in socialization, reduction in mental health and disruption in privacy, which the coefficients obtained from the structural model are 0.651, 0.574, 0.433, 0.411 and 0.383 for each. also, among the sub-components, the highest impact of high-rise development is related to the reduction of social connections with friends and neighbors, reduction of place identity and sense of place belonging, and lack of formation of participation and social trust between residents.