خوانش چگونگی تعاملات اجتماعی در فضای کالبدی خانه‌های روستایی غرب گیلان با رویکرد تحلیلی نحو فضا

خلق معماری به منزله هنری کاربردی، در کنار عوامل جغرافیایی و اقلیمی، از فرهنگ و اوضاع اجتماعی نیز تاثیر می‌پذیرد. فضای خانه روستایی فضایی متشکل از حضور همه جانبه انسان در جریان سیال زندگی است. از آن جا که این حضور دربرگیرنده همه ابعاد زندگی اوست، برای استفاده کنندگان نقشی فراتر از یک فضای مسکونی را داراست. بر اساس نتایج مطالعات پروژه موزه میراث روستایی گیلان، حوزه فرهنگی- معماری گیلان بدون در نظر گرفتن تقسیمات کشوری و سیاسی به نه زیر حوزه دسته‌بندی‌شده‌ است که عبارت‌اند از دو حوزه سرشاخه شرق و غرب با چهار زیرشاخه ساحلی، جلگه‌ای، کوهپایه‌ای، کوهستانی و حوزه جلگه مرکزی. در این مقاله نمونه‌ خانه‌های مورد مطالعه در حوزه غرب و در سه زیر شاخه کوهپایه، جلگه و جلگه ساحلی به روش هدفمند انتخاب و پژوهش بر مبنای آن انجام شده است. هدف ازاین پژوهش توسعه مرزهای دانش، شناسایی و معرفی کالبد مطلوب معماری اجتماع‌پذیر و جستجو برای یافتن رابطه اجتماعی بین انسان‌ها از طریق فضا و کالبد معماری است. عناصر کالبدی بررسی شده شامل چهارعنصر، اتاق در طبقه همکف، ایوان، تِلار و اتاق در طبقه بالا است، که از کوهپایه تا جلگه و جلگه ساحلی بررسی شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر اساس مطالعه موردی می‌باشد و برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از روش نحوفضا و نرم افزار تحلیلی- آماری«ای گراف» استفاده شده است. بررسی نتایج به دست آمده در خصوص مولفه‌های تعاملات اجتماعی نشان می‌دهد، در نمونه‌های مورد پژوهش، درصد فضاهای با عمق نسبی که خصوصیت اجتماع پذیرداشته باشند پایین و نوع فضاهای ارتباطی و اجتماع گریز بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین، یافته‌ها نشان می‌دهند که در مقایسه عناصر کالبدی، ایوان در نمونه ساحل از همپیوندی و ارتباط بالایی برخوردار است که آن را تعامل‌پذیرترین عنصر فضای کالبدی معرفی می‌کند.

reading how social interactions in the physical space of rural houses in west gilan with the analytical approach of spatial syntax

the creation of architecture as a practical art is influenced by culture and social conditions in addition to geographical and climatic factors. the space of a rural house is a space consisting of the omnipresence of humans in the fluid flow of life. since this presence includes all aspects of his life, it has a role beyond a residential space for the users. based on the results of the studies of the gilan rural heritage museum project, the cultural-architectural area of gilan is divided into nine sub-areas without considering the country and political divisions, which consist of two major areas, east and west, with four sub-areas: coastal, plain, foothills, mountainous and central plain. in this article, the sample houses studied in the western area and in the three sub-branches of foothills, plains and coastal plains have been selected in a purposeful way and research has been done based on them. the purpose of this research is to develop the boundaries of knowledge, to identify and introduce the desirable body of sociable architecture, and to search for the social relationship between humans through space and architectural body. the examined physical elements include four elements, a room on the ground floor, an ivan, a telar and a room on the upper floor, which were examined from the foothills to the plains and coastal plains. the research method used in this descriptive-analytical research is based on a case study, and the space syntax method and a-graph analytical-statistical software were used to analyze the data. also, the findings show that in the comparison of physical elements, the porch in the sample of sahel has a high level of connection, which makes it the most interactive element of the physical space.