تبیین اولویت ابعاد عینی و ذهنی مولفه های کالبدی و محیطی کیفیت زندگی در بافت های فرسوده(مطالعه موردی: بافت فرسوده محله مصباح کرج)

امروزه مقولۀ کیفیت زندگی در بین مردم و به ویژه متخصصین مورد توجه زیادی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش به دست -آوردن مجموعه ای از شاخص های مرتبط با کیفیت زندگی در بافت فرسوده از دیدگاه متخصصین می باشد. همچنین سعی شده است که دو شاخص از مولفه های موثر بر ارتقای کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گیرد و در دو بعد عینی و ذهنی دسته بندی شود. عواملی چون پایین آمدن سطح ارتباطات و تعاملات افراد یک محله، کاهش سرزندگی در فضا های شهری به ویژه در بافت های فرسوده و ... را می توان از ضرورت های انجام چنین پژوهشی برشمرد. با توجه به تاثیر شاخص های کیفیت زندگی در بالا بردن سطح کیفی زندگی، نظر متخصصین در رابطه با اولویت ابعاد عینی و ذهنی می تواند به معماران در طراحی فضاهای با کیفیت کمک کند. در ابتدای پژوهش پس از ارائه توضیحاتی در رابطه با مفاهیم استفاده شده، چند مولفه از دو شاخص موثر بر ارتقای کیفیت زندگی انتخاب و به دسته بندی آن ها در ابعاد مورد نظر پرداخته شده است. جامعۀ آماری انتخابی 50 نفر از متخصصین معماری و شهرسازی بوده و روش پژوهش نیز به-صورت پیمایشی و گردآوری اطلاعات برای به دست آوردن شاخص ها و مولفه های مورد نظر، به روش کتابخانه ای و اولویت بندی آن ها از طریق مشاهدات میدانی و جمع آوری اطلاعات به وسیلۀ پرسش نامه با مجموع 30 سوال و براساس طیف لیکرت انجام شده است. در نهایت برای تجزیه و تحلیل داده ها از برنامه اکسل، اس پی اس اس و آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج به دست آمده مبتنی بر تاثیر مولفه-های بعد ذهنی بر ارتقای کیفیت زندگی افراد به ویژه در بافت فرسوده می باشد و اولویت مولفه های بعد ذهنی و عینی به ترتیب شامل جذابیت، نما، سرزندگی، زیبایی، مصالح، امکانات، دسترسی، دید و منظر، هویت و معنا و نور می باشد که فرضیۀ مطرح شده در ابتدای پژوهش برمبنای اولویت بعد ذهنی نسبت به بعد عینی در بین متخصصین را اثبات کرده است.

prioritization of subjective and objective dimensions of physical and environmental components in quality of life in deteriorated areas, mesbah district, karaj, iran

nowadays according to the current living conditions and various issues and problems in the cities, the quality of life is highly subjected and being noticed by the public and experts. the purpose of this research is to obtain the experts views about the criteria relevant to the quality of life includes both physical and environmental criteria in deteriorated area. it is attempted to discuss two criteria affecting quality of life in two subjective and objective dimensions. declining social interactions in urban neighborhoods, lack of time, decrease in the level of communication between people in the community and the family and which leads to reduction happiness and vitality among citizens make it necessary to do this research. in the method, two sub-criteria of the two dimensions affecting promotion of the quality of life, are selected that are including materials, access, light, landscape, facilities, facade, identity and meaning, beauty, attractive and vitality. then, they have been examined in desired dimensions. 50 samples of urban experts and architects are selected in a survey. the criteria and sub-criteria have also been gathered by a library review. the information has been prioritized by field survey and by questionnaire prepared in a likert scale with 30 questions. the data have been analyzed by friedman test using excel and spss. according to the results of this research, it can be concluded that according to the experts the priority of subjective dimension is higher than that of objective.