رتبه‌بندی مهم‌ترین عوامل موثر بر توسعه اکوتوریسم پایدار با تاکید بر توان اکولوژیکی (مطالعه موردی: منطقه آزاد تجاری انزلی)

گردشگری یک بخش کلیدی اقتصادی در سرتاسر جهان است که اهرم بزرگی را برای توسعه اقتصاد محلی ایجاد می کند، اما هم‌زمان فشارهای زیست‌محیطی قابل‌توجهی را نیز بر منابع طبیعی محلی وارد می سازد. در این میان، اکوتوریسم (گردشگری طبیعت محور) می تواند جایگزین مناسبی برای گردشگری سنتی برای به‌حداقل‌رساندن تاثیرات بر اکوسیستم باشد. از طرف دیگر مفهوم ظرفیت یا توان زاییده دانش اکولوژیکی است و بر این اصل استوار است که همواره یک محدودیتی در رشد جمعیت های زیستی وجود دارد؛ بنابراین توسعه اکوتوریسم پایدار نیازمند توجه ویژه به توان اکولوژیکی مناطق و شناسایی معیارها، برنامه ریزی دقیق و در نهایت ابزارهای نظارتی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که مهم‌ترین معیارهای پایداری اکوتوریسم با تاکید بر توان اکولوژی باتوجه‌به درجه اهمیتشان کدام‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا با استفاده از فراتحلیل منابع در دسترس، مهم‌ترین معیارها و شاخص های تحقیق استخراج شده و سپس با روش دلفی فازی اولویت بندی می شوند. نتایج این رتبه بندی نشان می دهد که معیار محیطی با وزن 0.01499800 در رتبه اول، معیار اقتصادی و حاکمیتی مدیریتی (نهادی) هم‌زمان با وزن 0.01487002 در رتبه دوم و معیار اجتماعی فرهنگی با وزن 0.01398003 در رتبه سوم و در نهایت معیار فناوری با وزن 0.013482002 در رتبه چهارم اولویت بندی معیارها قرار گرفته اند. همچنین 10 مورد از مهم‌ترین شاخص های پایداری اکوتوریسم با تاکید بر توان اکولوژی در منطقه آزاد تجاری انزلی عبارت‌اند از: شرایط آب‌وهوایی، توان اقتصادی، مناظر طبیعی، پتانسیل های طبیعی، تامین پایدار آب، رشد اقتصادی، کیفیت محیطی، گردشگری سبز، ظرفیت گردشگری و ایمنی (بحران های محیطی و انسانی).

ranking the factors affecting sustainable ecotourism in the anzali free trade zone with emphasis on ecological capability

introductin: tourism is a key economic sector worldwide that creates a great lever for local economic development, but at the same time, it also imposes significant environmental pressures on local natural resources. meanwhile, ecotourism can be a suitable alternative to traditional tourism to minimize the effects on the ecosystem. on the other hand, the concept of capacity is born from ecological knowledge and is based on the principle that there is always a limit to the growth of biological populations. one of the most important sources of attracting tourists is the natural potential in each region, which has the highest demand in the tourism industry. in this regard, recognizing each region's capabilities is introduced as a necessity to create sustainable tourism. it is said that the sustainable tourism approach provides higher-quality tourist services and can improve the quality of life for residents. sustainable ecotourism development criteria and indicators in each region are known and recommended as an important tool for tourism management. attracting tourists and managing them based on the principles of sustainable development requires the adoption of correct management strategies in each region. therefore, sustainable ecotourism development criteria and indicators in each region are known and recommended as an important tool for tourism management.methodology: the main question is what are the most important sustainability criteria of ecotourism with emphasis on the power of ecology? in this regard, the most important factors are extracted using the meta-analysis of the available sources and then prioritized using the fuzzy delphi method. in the first stage, the existing opinions are based and analyzed using the seven-step technique of sandlowski and barroso (2007), which is a structured model for qualitative text analysis and extracting concepts, and the tables of the critical assessment skills program (casp). to be in the second stage, the most important ranking of the factors is determined by using the experts' questionnaire and the fuzzy delphi method.results: the results show that the environmental criterion with a weight of 0.01499800 is in the first place, the economic and indicative-management (institutional) criterion with a weight of 0.01487002 is in the second place, and the socio-cultural criterion is in the third place with a weight of 0.01398003, finally, the technology criterion is with a weight of 0.013482002 are ranked fourth. also, 10 of the most important sustainability indicators of ecotourism with emphasis on ecological power in the anzali free trade zone are weather conditions, economic power, natural landscapes, natural potentials, sustainable water supply, economic growth, environmental quality, green tourism, tourism capacity and safety (environmental and human crises).conclusion: considering a set of factors affecting the development of sustainable ecotourism in anzali free trade zone, the current research has specially emphasized the ecological capacity of this area and finally a documented set of criteria and indicators for wide applications in the field. identifying these indicators by focusing on ecological capacity can lead to a better understanding of the complex interaction between the long-term activity of ecotourism in a region because it is related to sustainable social development, environmental management and biodiversity protection, and considering taking it as a criterion in the relevant planning can have beneficial effects in preserving the region's environment and its development, especially in the long term.