واکاوی روش گرته‌ برداری در ترجمه‌ قرآن کریم بر اساس الگوی وینه و داربلنه (مورد پژوهی؛ ترجمه‌ روشنگرِ کریم زمانی)

یکی از الگوهای مطرح در زمینه‌ی نقد و ارزیابی ترجمه، الگوی وینه و داربلنه است. این الگو با دو استراتژی مستقیم و غیرمستقیم، هفت تکنیک قرض‌گیری، ترجمه‌ی تحت‌اللفظی، گرته‌برداری، تغییر صورت، تغییر بیان، معادل‌یابی و همانندسازی را در خود جای داده ‌است. کاربرد این تکنیک‌های هفت‌گانه، در ارزیابی ترجمه‌ی متون مختلف و تعیین رویکردهای مورد استفاده در آنها است. در این میان، کیفیت بکارگیری هر یک از تکنیک‌های یادشده در ترجمه‌ی متن مقدس قرآن به‌دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد آن مساله‌ای حائز اهمیت است. ترجمه‌ی روشنگر کریم زمانی به دلیل بهره‌مندی از تفاسیر معتبر، یکی از ترجمه‌های برتر قرآن کریم به ‌شمار می‌رود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و براساس الگوی وینه و داربلنه، نحوه‌ی بهره‌گیری کریم زمانی از تکنیک گرته‌برداری را در دو نوع واژگانی و ساختاری (ساختار نحوی) در ترجمه‌ی روشنگر قرآن کریم در پنج جزء پایانی مورد تحلیل و نقد قرار می‌دهد. هدف از این نوشتار، شناسایی ترکیب‌های متمایز گرته‌برداری واژگانی و نیز تبیین رایج‌ترین ساختارهای گرته‌برداری‌شده از زبان عربی در ترجمه‌ی زمانی بر اساس الگوی ذکرشده می‌باشد. نتایج، حاکی از آن است که زمانی در بیشتر موارد در گرته‌برداری‌های واژگانی -که غالباً از نوع ترکیب وصفی هستند- موفق عمل کرده و توانسته تاثیر متن مبدا را به متن مقصد منتقل‌ نماید. اما در بعضی انواع گرته‌برداری ساختاری مانند ترجمه‌ی ساختار مفعول مطلق و جمله حالیه، ترجمه‌ی وی نزد مخاطب فارسی‌زبان، در برخی موارد، از روانی و شیوایی لازم برخوردار نیست.