بازخوانی فرهنگ عاشورایی در شعر معاصر شیعی بر اساس نظریه مایکل ریفاتر (مطالعۀ موردی قصیده الحسین فی زمن المسرحیّات از جاسم صحیح)

نظریه رفاتر، نظریه ای نشانه شناختی است که در حوزه ساختارگرایی قرار می گیرد. اساس این نظریه را کشف شبکه معنایی شعر با تکیه بر توانش ادبی خواننده تشکیل می دهد. بدین وسیله خوانشگر با عبور از خوانش اولیه (کتشافی) به خوانش ثانویه (پس کنشانه) و سپس به خاستگاه شعر یا همان مفهوم اصلی شعر دست می یابد. در این نظریه، خوانش اولیه با تکیه بر توانش زبانی و خوانش ثانویه با تکیه بر توانش ادبی صورت می گیرد. اگر تمامی شاخصه های این نظریه شناسایی شود، در آن صورت خاستگاه و منشا اصلی که سروده شاعر بر آن پایه بنا نهاده شده است، مشخص می شود.پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد نشانه شناختی در صدد است تا مولفه های نظریه ریفاتر را بر قصیده الحسین فی زمن المسرحیات از جاسم الصحیح، شاعر معاصر عربستانی، تطبیق دهد. از یافته های تحقیق استنباط می شود که بیداری اندشه شاعر بواسطه عشق به امام حسین(ع)، دوری سراینده از غیر واقعیت ها و نزدیکی اش به حقایق، امیدواری و دل بستن به لطف امام (ع)، انتقاد از زبان شعری شاعران امروزی و افزایش شمار مدعیان دروغین هنر، همگی اجزای ساختاری این قصیده را تشکیل می دهند.