هنجارگریزی دستوری در کلمات قصار نهج‌البلاغه

هنجارگریزی، یکی از موثرترین روش­های برجسته­سازی زبان و آشنایی­زدایی در متون است که بسیاری از نویسندگان و شاعران برجسته از آن بهره گرفته­اند و انواع مختلفی دارد. در نهج­البلاغه، از انواع مختلف هنجارگریزی استفاده شده و سبب برجستگی این اثر ادبی هنری شده است. حکمت­های این کتاب ارزشمند، از مختصات فنی و ویژگی­های هنری و سبکی ممتازی برخوردار است. در این نوشتار، حکمت­های نهج­البلاغه به لحاظ هنجارگریزی دستوری که شامل مواردی چون: ایجاز، اطناب، تقدیم و تاخیر، اعتراض، التفات و ... است، مورد بررسی واقع شده­اند. هنجارگریزی­های موجود در حکمت­ها، سبب شده تا دو فرایند اصلی زیبایی­شناسیک و رسانگی بهتر مفاهیم نمود پیدا کند و حکمت­ها از کارکرد و تاثیر بسزایی برخوردار گردند. هنجارگریزیِ دستوری موجود در کلمات قصار، سبب عواملی چون: گستردگیِ معانی، رسانگی بهتر مفاهیم، افادۀ تخصیص، تاکید و تاثیرگذاری بیشتر، بزرگ نمایاندن موضوع و برانگیختن احساسات و جلب توجه بیشتر مخاطبان شده است که یکی از عوامل اصلی برجسته­سازی و فصاحت و بلاغت کلام امیرمومنان علی (ع) به شمار می­آید.