ارزیابی اثر تنش آللوپاتیک علف‌های هرز مارتیغالmarianum gaertn (l.) silybum) و پنیرک (malva sylvestris l.) بر گیاه حساس به آللوکمیکال شاهی (lepidium sativum l.) در جهت کاهش آلودگی محیط زیست

آزمایش‌هایی به‌منظور بررسی پاسخ گیاه حساس به آللوکمیکال شاهی به عصاره آبی حاصل از اندام‌های مختلف علف‌های هرز مهم نظیر مارتیغال (marianum silybum) و پنیرک (malva sylvestris) انجام شد. آزمایش مربوط به هر گیاه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1402 به اجرا درآمد. اندام‌های مختلف علف‌های هرز در سه سطح ریشه، ساقه و برگ به‌ عنوان فاکتور اول و غلظت‌های مختلف عصاره حاصل از هر یک از اندام‌ها در 5 سطح (0 (شاهد) ، 25، 50، 75 و 100درصد) به عنوان فاکتور دوم بود. برای عصاره‌گیری نمونه‌ها، پس از جمع‌آوری و خشک نمودن آن‌ها، ابتدا 5 گرم از پودر هر یک از اندام‌های گیاه (وزنی) با 100 میلی‌لیتر حلال آب مقطر (حجمی) به‌طور جداگانه عصاره‌گیری شد. سپس از عصاره بدست آمده از استاک (محلول پایه)، غلظت‌های مختلف تهیه شد. نتایج نشان داد که درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، ساقه‌چه، طول گیاهچه، نسبت ریشه‌چه به ساقه‌چه، شاخص طولی بنیه بذر، وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک گیاهچه و شاخص وزنی بنیه بذر شاهی تحت تاثیر عصاره آبی اندام‌ها و غلظت‌های مختلف علف‌هرز مارتیغال و اثر متقابل آن‌ها قرار گرفتند. در بین اندام‌ها، عصاره آبی برگ از بیشترین پتانسیل بازدارندگی بر خصوصیات جوانه‌زنی شاهی برخوردار بود، به‌طوری که تفاوت در تاثیر غلظت‌های مختلف اندام‌ها وابسته به حد آستانه غلظت آن‌ها بود. نتایج در مورد اثر عصاره آبی اندام‌های مختلف علف‌هرز پنیرک بر خصوصیات جوانه‌زنی شاهی نیز مشابه علف‌هرز مارتیغال بود، با این تفاوت که عصاره آبی برگ علف‌هرز پنیرک در غلظت‌های مختلف دارای

evaluating the effect of allelopathic stress of silybum marianum gaertn (l.) and malva sylvestris l. on the cress (lepidium sativum l.) sensitive to allelochemicals in order to reduce environmental pollution

experiments were conduccted to study the response of cress (lepidium sativum) sensitive plant to allelochemical compounds to aqueous extract obtained from the different organs of important weeds such as silybum marianum and malva sylvestris. experiment for each plant was performed as factorial based on the completely randomized design with three replications in 2023. the first factor was the different organs in three levels, namely root, stem, and leaf of weeds, and the different concentrations of the extracts obtained from each of the organs were at 5 levels (0 (control), 25, 50, 75 and 100%) as the second factor. to extract the samples, after collecting and drying them, first 5 g of the plant powder of each organ (weight) was extracted separately with 100 ml of distilled water as solvent (volume). then different concentrations were prepared from the extract obtained from the stock (base solution). the results showed that the percentage and rate of germination, length of radicle and, plumule, length of seedling, ratio of radicle to plumule, seed length vigor index, dry weight of radicle and, plumule, seedling dry weight and seed weight vigor index of cress were influenced by aqueous extract of the silybum marianum organs, different concentrations and interaction effect of them. among the different organs, the aqoues extracts of leaf had the highest inhibitory effect on germination characteristics of cress. so that the difference in the effect of different concentrations of organs was dependent on their concentration threshold. as the findings showed that the effect of aqueous