بررسی سناریوهای مختلف تخصیص منابع آب سد جیرفت با استفاده از مدل weap

هدف: هدف از این مطالعه ارزیابی کمی سناریوهای تخصیص آب در منطقه جیرفت واقع در استان کرمان توسط مدل weap است. حجم کل مخزن سد جیرفت 412 میلیون مترمکعب و حجم مفید مخزن 370 میلیون‌ متر مکعب است که 250 میلیون متر مکعب از این حجم از طریق تونلی به طول 6 کیلومتر با 120 متر ارتفاع آبریز برای تولید 60 مگاوات برق و همچنین تامین آب مورد نیاز 11 هزار هکتار از اراضی دشت جیرفت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ لذا برنامه‌ریزی و مدیریت این منبع در ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا دارای اهمیت فراوانی است. در این تحقیق با استفاده از مدل weap و با توجه به وضع موجود، بهینه‌سازی تخصیص آب به بخش کشاورزی و شرب با تعریف سناریوهای مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مواد وروش‌ها: در این پژوهش با استفاده از مدل weap ادامه وضع موجود (سناریوی مرجع) و اثر اجرای سناریوهای تعریف شده s1 (افزایش آبیاری قطره‌ای با راندمان 85% و آبیاری بارانی با راندمان 65%)، s2 (افزایش سطح زیر کشت)، s3 (تغییر الگوی کشت)، s4 (مدیریت تقاضا به میزان 20%)، s5 (کاهش دبی ورودی به مخزن سد در افق طرح به میزان 40%) و سناریوهای ترکیبی از این سناریوها برای تخصیص بهینه آب سد جیرفت بررسی شد.نتایج: نتایج حاصل از سناریوهای مختلف نشان داد که در سناریوی مرجع، میزان کل تقاضای کشاورزی 1559.8 میلیون مترمکعب استاست که 19.7 میلیون مترمکعب آن تامین نمی شود. براساس سناریو s1، میزان کل تقاضای کشاورزی 801.8 میلیون مترمکعب است که کل آن تامین می شود و مقدار ذخیره آب سد در این سناریو 66730 میلیون‌ متر‌مکعب خواهد بود. همچنین نتایج نشان داد که مقدار تقاضا و عدم تامین نیاز آب در سناریوی ترکیبی s145 در مقایسه با سناریوی ترکیبی s14 تغییر نمی‌کند، ولی ذخیره آب در مخزن سد به میزان 66037 میلیون مترمکعب کاهش می‌یابد.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که مدل weap موثرترین راهکارها را برای تامین نیازهای مختلف دشت جیرفت و کاهش اثرات نامطلوب خشکسالی ارائه می‌دهد. با تغییر الگوی کشت فعلی میزان ذخیره مخزن افزایش و عدم تامین نیاز آب هم کاهش می‌یابد. نتایج حاصل از اعمال سناریوهای مختلف نشان داد که بیشتر از خشکسالی، مدیریت نادرست منابع آب باعث کاهش ذخیره آب مخزن و کمبود آب در بخش کشاورزی شده است.

investigating different scenarios of jiroft dam water resources allocation using weap model

in this study, the weap model was used to analyze the continuation of the existing situation (reference scenario) and the impact of implementing the defined scenarios s1 (increasing drip irrigation with 85% efficiency and sprinkler irrigation with 65% efficiency), s2 (increasing the cultivated area) , s3 (change in cropping pattern), s4 (water demand management by 20%), s5 (40% reduction of inflow to the reservoir in the planning horizon) and the combined scenarios from these scenarios for the optimal allocation of the jiroft reservoir water. the results of the different scenarios show that in the reference scenario, the total amount of agricultural demand is 1559.8 million cubic meters, of which 19.7 million cubic meters are not supplied. according to scenario s1, the total amount of agricultural demand is 801.8 million cubic meters, which is fully met, and the amount of dam water storage in this scenario will be 66730 million cubic meters. the results also show that the amount of water demand and unmet water demand does not change in the combined scenario s145 compared to the combined scenario s14. still, the water storage in the dam reservoir decreases by 66037 million cubic meters. the results of this study have shown that the weap model offers the most effective solutions to meet the varying water needs of the jiroft plain and reduce the negative effects of drought. changing the current cropping pattern increases the amount of storage and the unmet water demand also decreases.