اثربخشی مداخله زود هنگام دنور بر نشانگان اختلال و تعامل والد-کودک، کودکان پیش دبستانی دارای اختلال اوتیسم

هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله زودهنگام دنور بر نشانگان اختلال و تعامل والد- کودک، کودکان پیش دبستانی دارای اختلال اوتیسم انجام شد. روش‌شناسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان پیش دبستانی 3 تا 5 سال مراجعه کننده به مرکز اوتیسم شهرک سلامت بغداد در سال 2024 بود. از بین این کودکان تعداد 30 نفر کودک دارای اختلال اوتیسم با فراخوان و تشخیص متخصص با روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر رفتن ملاک‌های ورود و خروج انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (15 نفر در هر گروه) گمارش شدند. گروه آزمایش تحت 10 جلسه‌ی 60 دقیقه‌ای مداخله زود هنگام دنور قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار بدون دریافت مداخله قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها مقیاس رتبه بندی اوتیسم گیلیام و مقیاس رابطه والد- کودک پیانتا بود. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در بسته آماری برای علوم اجتماعی نسخه 23 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد، تفاوت میانگین نمرات نشانگان اختلال اوتیسم و تعامل والد – کودک در مرحله پیش آزمون با پس آزمون و هم چنین پیش آزمون با پیگیری و پس آزمون و پیگیری در گروه مداخله معنی دار است (0.001>p). بر این اساس می‌توان گفت نشانگان اختلال اوتیسم و تعامل والد- کودک در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به پیش آزمون بهبود داشته است و در مرحله پیگیری نسبت به پس آزمون نیز نمرات ثبات نشان می‌دهند. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها، مداخله زود هنگام دنور باعث بهبود نشانگان اختلال اوتیسم و تعامل والد-کودک در کودکان پیش دبستانی دارای اختلال اوتیسم می‌شود. لذا پیشنهاد می‌شود در مراکز بهداشت و درمان و مراکز مشاوره و مراکز توانبخشی مربوط به اوتیسم از درمان فوق، برای ارتقای متغیرهای روانشناختی مرتبط با اختلال اوتیسم کودکان پیش دبستانی استفاده شود.

the effectiveness of early start denver model on symptoms of autismspectrum disorder and parent-child interaction in preschool children with autism

objective: the present study aimed to determine the effectiveness of the early startdenver model (esdm) on the symptoms of asd and parent-child interaction inpreschool children with autism. methodology: this quasi-experimental studyemployed a pretest-posttest design with a follow-up phase and a control group. thestatistical population included all preschool children aged 3 to 5 years referred to theautism center in baghdad health city in 2024. from this population, 30 childrendiagnosed with asd were selected via purposive sampling based on inclusion andexclusion criteria and were randomly assigned to experimental and control groups (15participants in each group). the experimental group underwent 10 sessions of the earlystart denver model intervention, each lasting 60 minutes, while the control groupremained on a waiting list without receiving any intervention. data collection toolsincluded the gilliam autism rating scale and the pianta parent-child relationshipscale. data were analyzed using repeated measures anova in spss version 23.findings: the findings indicated a significant difference in the mean scores of autismsymptoms and parent-child interaction between pretest and posttest, pretest and followup,and posttest and follow-up in the intervention group (p < .001). these results suggestthat autism symptoms and parent-child interaction improved in the posttest and followupphases compared to the pretest phase, with scores showing stability in the follow-upphase compared to the posttest phase. conclusion: based on the findings, the earlystart denver model significantly improves autism symptoms and parent-childinteraction in preschool children with asd. it is recommended that this intervention beimplemented in healthcare, counseling, and rehabilitation centers related to autism toenhance psychological variables associated with autism in preschool children.