بررسی آیین‌‌های جادویی قوم لک با تکیه بر نظریۀ جادوی همدلانه فریزر

جیمز فریزر نظریه‌‌ای به نام جادوی همدلانه را برای دسته‌‌بندی انواع جادو مطرح کرده است که بسیاری از آیین‌‌های جادویی را در برمی‌‌گیرد. به نظر او آیین‌‌های جادویی که همدلانه هستند، یعنی از تداعی معانی و تخیل بهره می‌‌گیرند، به دو دستۀ مشابه و مسری تقسیم می‌‌شوند. در گونۀ جادوی مشابه باور بر آن است که مشابه، مشابه را جذب و تولید می‌‌کند. همچنین جادوی مسری بر این اصل تکیه دارد که با جزئی از یک چیز می‌‌توان آن را تحت تاثیر قرار داد. در میان قوم لک آیین‌‌هایی وجود دارد که بر اساس جادوی همدلانه قرار دارد. در این پژوهش با استفاده از مصاحبۀ شفاهی و به روش توصیفی- تحلیلی، بسیاری از این آیین‌‌ها مورد بررسی قرار گرفت تا زمینه‌‌ها و اساس آن آیین‌‌ها بررسی و مشخص شود. نتایج به دست آمده در این پژوهش عبارت ‌اند از: جادو در میان قوم لک پسندیده نیست، مگر آنکه مشکل کسی را به درستی حل کند. آیین‌‌های مبتنی بر جادوهای مشابه در میان این قوم شامل دنورو، هواس، سبزه‌‌کاشتن، فال‌‌گرفتن‌‌ها، الفه و بخشی از آیین‌‌های درمان‌‌بخشی‌ است. آیین‌‌های مبتنی بر جادوهای مسری شامل وسایل شخصی، بند ناف، دندان بچه، مو و ناخن، درمان‌‌های جادویی، اول قاره و تا حدودی الفه است. اینگونه از آیین‌‌های جادویی بر پایۀ تماس انسان است. بیشتر این اعمال جادویی ویژۀ لک‌‌ها نبوده، بلکه در دیگر اقوام ایرانی نیز وجود دارد.

a study the magical rituals of the lak people based on frazer’s sympathetic magic theory

james frazer has introduced a theory called sympathetic magic to categorize types of magic that encompasses many types of magical rituals. according to theory of frazer, sympathetic magical rituals which are based on the association meanings and imagination, are divided into two categories homoeopathy and contagion. in the type of homoeopathic magic, it is believed that the similar absorbs and produces the similar. also, contagious magic relies on the principle that a thing can be affected by a part of it. there are rituals among the lak ethnicity that based on sympathetic magic. in this research, many of these rituals were studied by descriptive-analytical and oral interview methods, so that the fields and basis of rituals in those cases can be examined and determined. so, results were obtained like this: magic is not good phenomenon among the lak people; unless it correctly solves someone’s problem. the rituals based on homoeopathic magics among this people include denoru, howās, planting greens, fortune-telling, alafe and some healing rituals. also the rituals based on contagious magic include personal items, umbilical cords, baby teeth, hair and nails, magic cures, avalghara, and to some extent alafe. this type of magic rituals is based on human contact. of course, these beliefs are not only related to the lak people and there are similar beliefs in other iranian tribes.