بررسی ریشه‌های اساطیری آیین‌های باروری در مزار پریان (طارق- نهبندان)

آیین باروری از آیین‌های رایجی است که در اغلب تمدن‌های باستان وجود داشته است. امروزه هنوز می‌توان نمودهایی از آیین‌ها و ردپای ایزدان و نمادهای باروری را در بسیاری از مراسم، ترانه‌ها و نمایش‌های بومی و محلی در قسمت‌های مختلف ایران دید. در این پژوهش، به معرفی و ریشه‌یابی اسطوره‌ای مولفه‌ها و آیین‌های باروری در مزار پریان (خراسان جنوبی) و ارتباط آن با ایزد یا ایزدان باروری ایران باستان پرداخته‌ایم. گردآوری اطلاعات به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای و شیوۀ پژوهش توصیفی- تحلیلی است. آیین‌های مزار پریان خراسان جنوبی شامل قربانی و پیشکش هدایا، پهن کردن سفرۀ نذری، یک‌شب اقامت در مزار، رقص و شادی، پیکرگردانی، نام‌گذاری خاص و... است که در این پژوهش ریشۀ آن‌‌ها نیز بررسی و محقق شد که آیین‌های این مزار، برگرفته از آیین‌های پرستش ایزدبانوی باروری ایران باستان است؛ البته پری در سیر تحول خود در دورۀ اسلامی، به‌دلیل بعضی همسانی‌ها با جن مترادف‌شده و برخی از اعتقادات عامیانه در باب جن، به اساطیر پری و به تبع آن به آیین‌های باروری مزار پریان خراسان جنوبی نیز راه یافت.

a study of the mythological roots of fertility rite in mazâr-e-pariyân (tarq-nehbandan)

the fertility rite is one of the most common rites in most ancient civilizations. today, manifestations of fertility rites and footprints of fairy and anahita as gods and symbolsof fertility can still be seen in many local and indigenous ceremonies, songs and plays in different parts of iran. this research has introduced and traced the components and ritualsof myths of fertility in mazâr-e-pariyân )fairies tomb(, south khorasan, and their relationwith anahita, the fertility goddess of ancient iran. the rites of south khorasan mazâr-e-pariyân include sacrifice and offering gifts, offering votive foods, overnight stay in thetomb, dancing and rejoicing, special naming, etc. the roots of these rites were also studiedin this research and it was found that the rites of this mazar are derived from the worshipof anahita, the fertility goddess of ancient iran. however, in the islamic era, the fairy wasevolved and though to be equal to the jinn due to some similarities between them. therefore,some popular beliefs about the jinn found their way into fairy tales and, consequently, tothe fertility rites of south khorasan mazâr-e-pariyân.