بازنمایی ساختار سیاسی در تحولات آیین‌های سوگواری دورۀ صفویه

در دورۀ صفویه به‌ویژه با توجه به رسمیت یافتن مذهب شیعه، آیین هایی با محتوای شیعی در کانون توجه حاکمیت قرار گرفت. یکی از این آیین ها، آیین های سوگواری و دسته گردانی برای شهادت امام حسین (ع) است که در ماه محرم برگزار می شد و در دورۀ صفویه گستردگی و توسعه خاصی یافت. در این دوره برخی تحولات و ویژگی ها در آیین های سوگواری ظاهر شد که به نظر می رسد ملهم از ساختار سیاسی دورۀ صفوی است. این پژوهش در پاسخ به این پرسش شکل می گیرد که مولفه‌های ساختار سیاسی عصر صفویه چگونه در آیین های سوگواری صفوی بازنمایی می شوند؟ روش این تحقیق تاریخی است و نتیجه به‌دست‌آمده مبین این امر است که آیین های دسته گردانی محرم با توجه به ریشه های عمیق اعتقادی و ملی و ارادتی که شیعیان در این آیین ها به امام سوم خود ابراز می داشتند، دستاویز مناسبی برای بهره برداری حکومت صفوی در تقویت بنیادهای حاکمیت بوده است.

representation of political structure in transformations of mourning rituals during the safavid era

the safavid era is one of the most important historical eras in iran. during this era, rituals with shiite content are particularly valued by the rulers due to shia enforcement as the official religious branch in iran. mourning tradition and dasteh-gardani (arrangement of group mourning rituals) for the martyrdom of imam hussein (peace be upon him) held in muharram were among these rituals which were specifically developed during the safavid dynasty. certain transformations and features emerge in mourning rituals during this era, which seem to be inspired by the political structure of the safavid era. the present study is carried out to answer how the components of the political structure during the safavid era are reflected in mourning rituals. the research methodology is historical and the result is indicative of the fact that group mourning rituals of muharram served as a suitable medium for strengthening the foundations of safavid government, taking into account the profound ideological and national beliefs and devotion of shias expressed to their third imam.