رده‌بندی مناسک گذر در قصه‌ها و افسانه‌های خراسان شمالی

مسئله‎ای که پژوهش حاضر بدان می‎پردازد رده‎بندی مناسک گذر در قصه‎ها و افسانه‎های خراسان شمالی است؛ با طرح این پرسش‎ها که در قصه‎ها و افسانه‎های خراسان شمالی مناسک گذر را بر چه مبنایی می‎توان رده‎بندی کرد و هریک دارای چه ویژگی‎های انسان‎شناختی فرهنگی است؟ هدف پژوهش حاضر این است که با مطالعه دقیق قصه‎ها و افسانه‎های این ناحیه، مناسک گذر را به عنوان یکی از مولفه‎‌های انسان‎شناسی فرهنگی به پژوهشگران حوزة علوم اجتماعی، ادبیات و تاریخ معرفی نماید. بررسی‌ها به روش توصیفی - تحلیلی و با نظر به دیدگاه وان‌ژنپ انجام شده، حاکی از آن است که در این آثارچهار مولفة مهم مناسک گذر عبارتند از تولد، بلوغ، ازدواج و مرگ. با توجه به مراحلی که عابر گذار در گذر از این مولفه‌ها پشت سر می-گذارد، بویژه در ازدواج و مرگ، می‌توان به الگویی فرهنگی دست یافت. مناسک گذر ازدواج در این آثار برگرفته از زندگی عامة مردم خراسان شمالی و جزء فرهنگ ماندگار آن است و نمادی از برکت، اولاد فراوان، شادی و مسرت بسیار و برخورداری دیگر افراد از بخشی از این شادی و برکت می‌باشد. همچنین، تاثیر فرهنگ کشاورزی و دامداری بر برخی حرکات دسته‌جمعی و در حلقه‌های بزرگ، نشانه‌ای از اتحاد و هم‌گرایی قومی است. مناسک گذر مرگ نیز برگرفته از دین مردم این ناحیه و هماهنگ با فرهنگ آنهاست. با بررسی و تحلیل این آثار می‌توان کارکردهایی چون القای ارزش‌ها و سنت‌های اجتماعی، پیوند دادن عابر گذار به تقدس، کمک به سهل‌تر شدن گذر، تحکیم پیوندها و همبستگی گروهی را در انجام مناسک گذر برشمرد.

classification of rites of passage in north khorasan stories and legends

the issue that the present study deals with is the classification of rites of passage in the stories and legends of north khorasan; by posing these questions, on what basis can the rites of passage be classified in the stories and legends of north khorasan, and what anthropological and cultural characteristics does each one have? the aim of the present research is to introduce the rites of passage as one of the components of cultural anthropology to researchers in the field of social sciences, literature and history by studying the stories and legends of this area. investigations in the upcoming research, which were carried out using a descriptive-analytical method and according to jenp’s point of view , indicate that in these stories and legends, the four important components of the rites of passage are birth, puberty, marriage death. according to the stages the transitioner goes through in passing through these components, especially in marriage and death, a cultural model can be achieved. the rituals of marriage in these works are taken from the common life of the people of north khorasan and are part of its enduring culture, and are a symbol of blessing, many children, great joy and happiness, also, the influence of agricultural and animal husbandry culture on some collective movements and in large circles is a sign of ethnic unity and convergence. the rites of passage of death are also derived from the religion of the people of this region and are in harmony with their culture