بررسی دگرمتنی مجموعۀ شعر از شرابه‌های روسری مادرم اثر سیدحسن حسینی

انقلاب اسلامی ایران تاثیر بسیار عمیقی در ادبیات فارسی منظوم و منثور داشته است. یکی از ابعاد این تاثیر، تولید فراوان اشعار مذهبی و آیینی است. شعر فاطمی یکی از زیرشاخه های ادبیات آیینی پس از انقلاب است که در آغاز در قالب‌های کلاسیک نمود پیدا کرد. شاعرانی چون قیصر امین‌پور و سیدحسن حسینی پس از انقلاب اسلامی، ظرفیت‌ قالب‌های نیمایی و آزاد را برای بیان مفاهیم آیینی به کار گرفتند. سیدحسن حسینی در مجموعه‌های «گنجشک و جبرئیل» و «از شرابه‌های روسری مادرم» به‌ترتیب به ارائۀ سروده‌های عاشورایی و فاطمی پرداخته است. در این پژوهش، مجموعۀ «از شرابه‌های روسری مادرم» بر اساس نظریۀ دگرمتنیت ژرار ژنت، زبان شناس فرانسوی، بررسی و تحلیل شد. بر اساس مهم‌ترین نتایج این پژوهش، بیشتر پیرامتن‌های این مجموعه از نوع درون‌متنی شخص دیگر هستند که با متن اصلی رابطۀ بینامتنیت صریح دارند. همچنین مهم‌ترین گشتارهای اعمال شده در این مجموعه برمبنای تحلیل فزون‌متنی اشعار آن ارزش‌گذاری، ارزش‌کاهی، تراش و انبساط است.

analysis of the collection of poems named “az sharabeha-ye roosari-e madaram” by seyyed hasan hosseini based on transtextuality

the islamic revolution of iran had a very deep impact on persian poetry and prose. one of the dimensions of this influence is the abundant production of religious and ritual poems. fatimi poetry is one of the sub-branches of religious literature after the revolution, which first appeared in classical forms. after the islamic revolution, poets such as qaiser aminpour and seyyed hasan hosseini used the capacity of nimai and azad forms to express religious concepts. seyyed hasan hosseini presented ashurai and fatimi poems in the collections “gonjeshk va jebreil” (“sparrow and gabriel”) and “az sharabeha-ye roosari-e madaram” (“from the tassels of my mother’s scarf”) respectively. in the current research, “az sharabeha-ye roosari-e madaram” was examined and analyzed based on the theory of transtextuality. according to the most important results of this research, most of the paratexts of this collection are of the intratextual type of the other person, which have an explicit intertextual relationship with the main text. also, based on the hypertextual analysis of the poems of this collection, valuation, devaluation, cutting and expansion are the most important aspects used in this collection.