جایگاه علم در حفاظت از محیط زیست در تمدن نوین اسلامی

مقاله حاضر به جایگاه علم در حفاظت از محیط زیست دیدگاه اسلامی و تمدن نوین اسلامی را بیان می کند و به مقایسه تفکر اسلامی و نظریه های نوین علمی درباره حفاظت و پایداری پرداخته است. ابتدا تعریفی از تمدن نوین اسلامی با بهره گیری از آراء مقام معظم رهبری، جایگاه علم در اسلام (قران و روایات معصومین) و حفظ محیط زیست از دیدگاه اسلام و نظریه های غربی اکتفا شده است. پژوهش حاضر نشان می دهد که در حالی که نظریه های غربی، حفاظت محیط زیست را واکنشی به نیروهای خارجی و دستیابی به منافع خاص مورد تاکید قرار دادند، اسلام حفاظت محیط زیست را تنها راه حفظ تعادل حیات می داند. محققان مسلمان نسبت به محققان غربی سهم ناچیزی در بحث و بررسی موضوع محیط زیست دارند. این محققان، عمدتا، جنبه های اخلاقی و تجویزی حفظ محیط زیست را مورد توجه قرار دادند و مطالعات محدودی وجود دارد که به صورت نظاممند، به محیط زیست و ابعاد گوناگون آن پرداخته باشند و حتی همین مطالعات اندک راهکارهای عملی و ابزارهایی که بتواند امنیت محیط زیستی را تضمین کند ارائه نکردند. رویکرد اسلامی، دلالت های سیاستی صریحی برای هر دولت اسلامی در عصر مدرن و تمدن نوین اسلامی دارد و دولت می تواند یک سیاست محیط زیستی مبنی بر ایجاد دغدغه عمومی طراحی کند تا شرایط مطلوبی برای حیات اجتماعی اسلامی ایجاد شود.

the place of science in environmental protection in modern islamic civilization

the present article describes the position of science in environmental protection from the islamic point of view and modern islamic civilization, and compares islamic thinking and modern scientific theories about protection and sustainability. first, a definition of the modern islamic civilization using the opinions of the supreme leader, the place of science in islam (the qur'an and the traditions of the infallible) and the preservation of the environment from the perspective of islam and western theories is sufficient. the current research shows that while western theories emphasized environmental protection as a reaction to external forces and achieving special interests, islam considers environmental protection the only way to maintain the balance of life. compared to western researchers, muslim researchers have a small contribution to the discussion and investigation of the issue of environment. these researchers mainly paid attention to the ethical and prescriptive aspects of protecting the environment and there are limited studies that have systematically dealt with the environment and its various dimensions and even these few studies provide practical solutions and tools that can ensure security. they did not provide environmental protection. the islamic approach has clear political implications for any islamic state in the modern era and modern islamic civilization, and the state can design an environmental policy based on public concern to create favorable conditions for islamic social life.