جایگاه زن در اجتماع در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

زنان نیمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و به طور کلی، در میان فقها دو نگاه عمده به جایگاه و نقش زن در اجتماع وجود دارد: نگاه سنتی و نگاه مبتنی بر ضرورت‌های زمان و مکان. امام خمینی به نگاه دوم معتقد هستند. در نگاه سنتی، نقش و جایگاه زن به خانه و خانه‌داری، همسرداری و فرزندآوری محدود می‌شود. بنابراین نگاه سنتی نه تنها نقشی برای زن در اجتماع قائل نیست، بلکه حضور او در اجتماع را منشا فساد می‌داند. اما در نگاه دوم، زنان می‌توانند نقش بسیارپررنگی در اجتماع ایفا کنند و حضور آنها در اجتماع نه تنها فسادآور نیست؛ بلکه زمینه رشد خود و خانواده‌شان را فراهم می‌کند. امام خمینی سهم عمده‌ای در مشروعیت بخشیدن به نقش زن در اجتماع و همچنین اعتلای جایگاه او ایفاء کردند. اما، در قانون اساسی با توجه به مفاهیمی که به کار گرفته شده، اولاً، زمینه برای تفسیر دوگانه از نقش زن دراجتماع فراهم شده، و ثانیاً، در بعضی موارد غلبه نگاه سنتی زمینه حضور زن در بعضی از مناصب و جایگاه‌ها را ناهموار یا غیر ممکن ساخته است. هدف این مقاله بررسی حقوق اجتماعی و سیاسی زن در قانون اساسی و اسناد بالادستی و همچنین بررسی مفاهیمی است که در زمینه حضور زن در اجتماع خود را درمعرض تفاسیر دوگانه قرارمی‌دهند. داده‌های مورد نیاز از قانون اساسی، اسناد بالا دستی و تفاسیر موجود جمع‌آوری و با روش تحلیل متن بررسی شده است. فرضیه مقاله حاضر آن است که باوجود مواد فراوانی که در دفاع از حقوق زن در قانون اساسی و سایر اسناد وجود دارد، نخست، ابهام در بعضی از مفاهیم در قانون اساسی زمینه را برای تفوق رویکرد سنتی در بعضی زمینه ها فراهم ساخته است و دوم، حضور زن در بعضی مناصب و جایگاه ها از طرف قانون منع شده است و می‌شود.