اسلام سیاسی، بنیادگرایی و مساله زن

اسلام سیاسی قرائتی از اسلام مبتنی بر ضرورت تشکیل حکومت (بر اساس شریعت) است. به عبارت دیگر، اسلام سیاسی به مرجعیت دین (و شریعت) در امور سیاسی و اجتماعی اعتقاد دارد. در مقابل اسلام سیاسی، اسلام غیرسیاسی وجود دارد که چنین دغدغه ای ندارد، هرچند به نوعی تعامل یا مداخله (نهاد) شریعت در سیاست اعتقاد داشته باشد. از آن جا که اسلام سیاسی می تواند قرائت میانه رو داشته باشد، می توان بین این اصطلاح و بنیادگرایی تمایز قائل شد. بنیادگرایی اسلامی در بر دارنده معنا و مفهوم بازگشتن به اصول و اعتقادات اصلی اسلامی است. در حالی که بنیادگرایی به معنای عام به معنای هر گونه رجوع به اصول و ارزش های اسلامی و تلاش برای احیاء و به کار بستن آن ها در زندگی است، تعریفی خاص آن شامل دسته ای از جریان های اسلامی می شود که عقل گریز است و ریشه در اهل حدیث، حنبلی گری و اشعری گری دارد، و ضرورتاً رادیکال و خشونت گرا است. امروزه، افزایش آگاهی و بیداری اسلامی و پیوستن روزافزون مردم کشورهای مسلمان به این گونه جنبش ها توان جدیدی به آن ها بخشیده است، به شکلی تحقیق و پژوهش در این خصوص را جدی تر کرده است. یکی از مسائلی که اسلام سیاسی و بنیادگرایی با آن روبرو هستند، مسئله زن است. این مسئله فرع رویارویی این دو جریان با مدرنیته تلقی می شود. بنیادگرایان، و تا حدی اسلام گرایان، نتوانسته اند هم نهادی سازوار از رویارویی سنت و تجدد، و به شکل خاص مسئله زن، به دست دهند. برخی بنیادگرایی‌ دینی را با سه خصیصه معرفی کرده اند: طرحی‌ برای‌ کنترل‌ زنان، رد‌ کثرت‌گرایی، و سعی در ادغام دین‌ و سیاست‌. تفاوت اسلام سیاسی و بنیادگرایی در این زمینه آن است که اسلام سیاسی می تواند میانه رو و غیررادیکال باشد، و به درجاتی تجدد را برتابد. بر این اساس، اسلام سیاسی شیعی، برخلاف بنیادگرایی سنی، سعی دارد نقش زنان در جامعه را برجسته کند؛ و بدین جهت، از قرائت هایی که به این برداشت کمک می کنند استقبال می نماید.