تبیینی جامعه‌شناختی از تفاوت دینداری میان زنان و مردان مسلمان ایرانی جمهوری اسلامی

در طول دهه‌های متمادی، یک یافتة ثابت در مطالعات جامعه‌شناسی دین این بوده است که در همة جوامع و کلیة فرهنگ‌ها و ادیان، «زنان مذهبی‌تر از مردانند». با وجود یک چنین اجماعی، تبیین این الگوی باثبات از تفاوت جنسیتی در دینداری یک معمای علمی محسوب شده و نظریه‌های متعددی برای توضیح چرایی آن ارائه گردیده است. این نظریه‌ها را می‌توان در دامنه‌ای از تبیین‌های زیستی - روان‌شناختی مبتنی بر ویژگی‌های خاص فیزیولوژیک - شخصیتی زنان و گرایشات جنسیتی در افراد گرفته تا نظریه‌های جامعه‌شناسانه مبتنی بر تفاوت‏های ساختاری در زندگی زنان و مردان مانند الگوهای فرزندپروری، مشارکت در نیروی کار و تبیین‌های فرهنگی مبتنی بر جامعه‌پذیری نقش‌های جنسی و نگرش‌ها نسبت به برابری جنسیتی در نوسان دانست. در مقالة پژوهشی حاضر، تلاش می‌شود با مروری تحلیلی بر تبیین‌های نظری مربوط به شکاف جنسیتیِ مذهبی در ادبیات جامعه‌شناسی، استدلال‌های اصلی شان در قالب فرضیات تحقیق، استخراج و فرموله شوند. سپس، با مقابلة این فرضیات با داده‌های حاصل از جمعیت ملّی مسلمانان ایرانی در نظام جمهوری اسلامی میزان انطباق و تناظر این فرضیات را با شواهد تجربی مربوط به ایران مورد ارزیابی قرار دهیم.