جایگاه زن در دو روایت اجتهادی و سلفی از دین

هرچند اسلام، محور وحدت‌بخش مسلمانان در سراسر جهان است، اما روایت‌ها و قرائت‌های مختلف از اسلام می‌تواند اثرات بسیار مهمی در جهت‌گیری‌های اجتماعی برجای گذارد. به‌ویژه وقتی روایتِ خاصی از اسلام، مبنای تاسیس یک نظام سیاسی قرار گیرد، دامنه فراگیرتری خواهد داشت. روایت طالبان از اسلام که مبنای دو دوره حکومت طالبان بوده، محدودیت‌ها، الزامات و اقتضائات ویژه‌ای بر زندگی فردی مردم و حیات اجتماعی جامعه افغانستان به‌ویژه زنان این کشور تحمیل کرده است. از سوی دیگر، اندیشه امام خمینی که با هدایت نهضت اسلامی مردم ایران علیه رژیم پهلوی، انقلابی عظیم را رهبری و نظام سیاسیِ اسلامی مبتنی بر رای و نظر مردم را تاسیس کرد، نمونه بارزی از تطبیق اندیشه اسلامی با اقتضائاتِ امروز جامعه، ازجمله در مورد زندگی و نقش اجتماعی زنان در جامعه بوده است. در این پژوهش جایگاه زن در اندیشه دینی طالبان و امام خمینی در محورهای حجاب، ازدواج، اشتغال و مشارکت اجتماعی، مشارکت سیاسی، آموزش و تحصیل زنان و همچنین استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی در اندیشه طالبان و امام خمینی مقایسه شده است. طبق یافته‌های پژوهش، اندیشه طالبان که تفسیر خود از اسلام را مبتنی بر سنتِ پیامبر و خلفا می‌داند، اصل را بر محدودیت زنان در عرصه‌های اجتماعی، حق انتخاب و همچنین محدودیت و چه‌بسا ممنوعیت در فرصت استفاده از خدمات و امکانات آموزشی، بهداشتی درمانی و مانند آن قرار داده‌اند. در مقابل، اندیشه امام خمینی در عینِ توجه به شان، کرامت و آزادیِ حقیقی زن، جایگاه و نقش اجتماعی مهم و مشابه با مردان برای زنان قائل شده است.