سبک زندگی ایرانی - اسلامی زنِ دوره قاجار براساس دیدگاه سفرنامه‌نویسان خارجی

سفرنامه سیاحان دوره قاجار، اطلاعات ارزنده‌ای از فرهنگ و جامعه ایران این دوره در اختیار مخاطب خود قرار می‌دهند. این آثار، دگرگونی‌ها و شاخصه‌های زندگی ایرانی ازجمله نهاد خانواده را با «نگاه غیرخودی» نگریسته‌اند که ازاین‌جهت نسبت به سایر نوشته‌ها حائز اهمیت هستند. دراین‌میان، با توجه به فضای مردسالار عصر قاجاریه، زنان به‌عنوان نیمی از جامعه ایرانی مورد تاکید سفرنامه‌نویسان خارجی قرار گرفته‌اند و جلوه‌های متعددی از سبک زندگی ایرانی - اسلامی زنِ دوره قاجار همچون نوع رفتار، پوشش، نقش اجتماعی، اعتقادات و مشارکت در مناسک مذهبی و ملی و غیره در آن مکتوبات نگارش شده است. براین‌اساس، پژوهش حاضر با تکیه‌ بر منابع کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی - تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که چه ویژگی‌هایی از زنِ دوره قاجار با توجه به سبک زندگی ایرانی - اسلامی مورد مداقه مسافران خارجی شده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که زن این دوره دچار نگاه جنسیتی است و به همان نسبت از امتیازات اجتماعی کمتری نسبت به مردان برخوردار است. بااین‌وجود، کارکرد اصلی و نهادینه زن به‌عنوان «مادرِ» خانواده، و همچنین حضور آنان در فضاهای اجتماعی، جشن‌ها و مناسک گوناگون ملی - مذهبی، نگاه سیاحان را به خود جلب کرده است و نقش اجتماعی آنها را در جامعه نمایان ساخته است.