تحلیلی بر طرح های مشارکتی مقابله با بیابان زایی (مطالعه موردی: استان های خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان)

امروزه منابع طبیعی کشور به دلایل مختلفی از جمله تغییرات اقلیمی وخشکسالی، تغییر کاربری اراضی، جنگل زدایی، بیابانزایی، گسترش مداخلات تکنوژنیک و توسعه ای، حکمرانی و مدیریت غلط، دستخوش تخریب شده و در معرض تهدید قرار گرفته است. مشارکت یکی از منابع کلیدی و پیش ران در تامین مالی پروژه های محیط زیستی و منابع طبیعی می باشند. یکی از حوزه های مهم مشارکت در عرصه های طبیعی، مشارکت در اجرای طرحهای مقابله با بیابانزایی است. اجرای طرح های بیابانزدایی مشارکتی در قالب تبصره 5 ماده 34 قانون حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی مبتنی بر ایجاد انگیزه مشارکت از طریق واگذاری مالکیت اراضی بیابانی به ازای احیای آنها و نیز اجرای طرح مشارکتی در قالب ماده 3 همین قانون مبتنی بر واگذاری حق بهره برداری ازاراضی احیائ شده بیابانی به مدت 30 سال به متقاضیان، شیوه های اصلی اجرای طرح های مشارکتی بیابانزدایی دراستانهای سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی بوده است. طی ارزیابی انجام گرفته در دهه 1390 ، اثرات فنی، اقتصادی و اجتماعی 35 طرح مشارکتی اجراشده به صورت انتخابی و با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و برداشتهای صحرایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اجرای این طرحها تاثیرات معنیدار و مثبتی را با متغیرهای افزایش اراضی زیر کشت ، ارتقاء سطح درآمدی خانوارها ، کاهش مهاجرت و اشتغالزایی داشته است.