چارچوبی مفهومی تهیه برنامه عمل محلی سازگاری با پدیده گردوغبار منطقه سیستان

اقدامات کاهش اثرات و سازگار با پدیده گردوغبار، در کنار فعالیت های کنترل کانونهای غبار خیز به عنوان رویکرد اصلی مدیریت و مقابله با پدیده گردوغبار محسوب می شود. با این وجود عمده برنامه ها و پروژه های انجام شده در کشور در طی چند دهه گذشته بر فعالیت کنترل توفانها ماسه و گردوغبار در مناطق برداشت تمرکز داشته و فعالیت های سازگاری کمتر مورد توجه قرارگرفته است. در این ارتباط تهیه برنامه اقدام محلی متناسب با ظرفیت و شرایط مناطق مختلف از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. از این رو هدف تحقیق حاضر ارائه چارچوب تهیه برنامه عمل سازگاری با پدیده گردوغبار و کاربست آن در منطقه سیستان می باشد. چارچوب پیشنهادی مبتنی بر بررسی و ارزیابی پیشینه تحقیق از پنج بخش تحلیل بستر آسیب پذیر، تحلیل اثرات پدیده گردوغبار، شناسایی دانش بومی و راهکارهای سازگاری گروههای معیشتی، ارزیابی ظرفیت تشکل های محلی و مردم نهاد، تحلیل بستر نهادی و تدوین و اجرای برنامه عمل راهبردی-عملیاتی تشکیل شده است. کاربست این چارچوب در منطقه سیستان نشان می دهد که از نگاه جامعه محلی توفانهای گردوغبار به شکل کنونی پدیده نوظهور سه دهه اخیر بوده و متاثر از تغییر اقلیم، خشکسالی و ایجاد سدها در حوزه آبخیز رودخانه هیرمند می باشد. درنهایت توانمندسازی جوامع محلی و تقویت و تنوع بخشی معیشت آنها با عنوان دو سیاست کلیدی ارتقای تاب آوری سیستم اجتماعی اقتصادی پیشنهاد گردید.