مروری بر تجارب برخورد با سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای ایران با تاکید بر راهبرد توانمندسازی

دستیابی به یک الگوی صحیح و منطقی به منظور توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی در جمهوری اسلامی ایران، مستلزم واکاوی و تدقیق در تجارب متعدد و مختلف داخلی صورت گرفته در ارتباط با توانمندسازی سکونتگاه‏های خودروی شهری در ایران است. شناخت وضعیت موجود و همچنین توجه به تفاوت‏ها و تمایزات انواع مختلف سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای ایران بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر به مرور تجربیات برخورد با سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای ایران با تاکید بر راهبرد توانمندسازی پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. در پژوهش حاضر به بررسی طرح‏های توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی‏ای که در 10 سال اخیر در 25 شهرِ کشورِ ایران انجام شده است، پرداخته‏ایم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که 18 استان از 31 استان کشور ایران، به طور مستقیم با مسئله سکونتگاه‏های غیررسمی مواجه است. وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... ساکنین سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای مختلف ایران و همچنین تیپولوژی مساکن غیررسمی یکسان نیست. نتایج دیگر پژوهش نشانگر آن است که بین نظرات ساکنین سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای مختلف ایران در ارتباط با اهمیت و اولویت ابعاد توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی تفاوت‏های اساسی وجود دارد. در برخی از محلات بعد اقتصادی توانمدسازی از درجة اهمیت بالاتری برخوردار است؛ در برخی محلات بعد اجتماعی و در برخی محلات بعد کالبدی؛ همچنین میزان موفقیت طرح‏های توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای مختلف کشور متفاوت است. این مهم نشانگر آن است که برنامه‏ریزی و مدیریت به منظور توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای ایران بایستی متناسب با شرایط خاص همان شهر، منطقه و یا محله صورت بگیرد؛ بعبارت بهتر می‏توان گفت تجویز نسخه‏ای واحد در ارتباط با توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی در شهرهای مختلف ایران که همراه با عدم توجه به تفاوت‏های موجود در این سکونتگاه‏ها در نقاط مختلف کشور می‏باشد، یکی از علل عدم توفیق طرح‏های توانمندسازی سکونتگاه‏های غیررسمی در اکثر شهرهای ایران بالاخص در کلانشهرها می‏باشد.