تکمیل زنجیره ارزش متانول؛ راهبردهایی برای جمهوری اسلامی ایران

امروزه صنعت متانول یکی از پویاترین صنایع جهان است و عرضه و تقاضای آن در دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. متانول یکی از مهمترین محصولات بالادستی صنعت پتروشیمی است که می تواند جایگزین مشتقات نفت خام شود و در تولید طیف وسیعی از محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد. در حال حاضر ظرفیت تولید متانول کشور حدود 16 میلیون تن است که طی شش سال آینده، 11 میلیون تن نیز به این ظرفیت اضافه خواهد شد. با توجه به وضعیت سرمایه گذاری در زمینه تولید متانول، ایران در دهۀ آینده به اولین صادرکننده متانول و یکی از قطب های متانول جهان تبدیل خواهد شد. در حال حاضر، تقاضا برای تمام متانول تولیدی در کشور وجود دارد، اما مشکلی که با آن مواجه هستیم این است که تمرکز سیاست راهبردی کشور در قبال این محصول، تنها بر صادرات خام آن متمرکز شده است، بدون اینکه ارزش افزوده ای برای آن ایجاد شود و همواره سیاستِ خام فروشی از ابتدای دهۀ 80، روی متانول تولیدی کشور اجرا شده است؛ به نحوی که همواره بیش از 90 درصد متانول تولیدی کشور بصورت خام صادر گردیده است.از اینرو، در پژوهش حاضر سعی داریم، ابتدا زنجیره ارزش متانول در کشور، ظرفیت و وضعیت بازار هر کدام از این محصولات را مورد بررسی قرار دهیم. سپس بوسیلۀ انجام مطالعات میدانی و مشاهدۀ بازارهای داخلی و خارجی زنجیرۀ ارزش متانول، راهبردهایی را متناسب با ریسک های موجود در این صنعت و بازارهای داخلی و خارجی محصولات مختلف مشتق شده از متانول پیشنهاد دهیم. براساس یافته های پژوهش حاضر، مهم ترین راهبردهای تکمیل زنجیرۀ ارزش متانول ایران عبارتند از؛ حرکت به سمت مصارف جدید متانول از جمله احداث واحدهای mto/mtp در طرح های توسعه ای شرکت های متانولی موجود، تامین تکنولوژی واحدهای زنجیرۀ ارزش متانول برای ارتقاء و تنوع بخشیِ گرید محصولات زنجیره متناسب با نیاز بازارهای هدف وجهت دهی منابع خرد کشور به سمت تامین مالی این محصولات.