جایگاه مشارکت در مدیریت جامع حوزه های آبخیز کشور

روند تخریب منابع طبیعی نتیجه ی مجموعه ای از عوامل طبیعی، بوم شناختی، اقلیمی و اقتصادی- اجتماعی می-باشد. برنامه های مربوط به اصلاح و احیای منابع طبیعی بدون دخالت و مشارکت مردمی امکان پذیر نخواهد بود. با توجه به اهمیت مشارکت آبخیزنشینان و روستائیان در موفقیت طرح های آبخیزداری و همچنین نگهداری از طرح های اجرا شده، فعالیت آبخیزداری باید همواره با استقبال و موافقت روستاییان همراه باشد. بدین منظور باید عوامل موثر بر افزایش مشارکت روستاییان را شناسایی و به آنها توجه کرد. در این تحقیق سعی شده است ضمن تعریف مفاهیمی چون آبخیزداری و مدیریت به مفهوم اساسی نقش مشارکت مردم در مدیریت جامع حوزه های آبخیز پرداخته شود. نتایج مطالعات مختلف در زمینه ی مشارکت مردم در اجرای طرح های آبخیزداری نشان می-دهد که ایده ی اجرای طرح ها از سوی کارشناسان منابع طبیعی و در واقع از سوی دولت ارائه و اجرا شده اند و مردم روستا در مطالعات، تصمیم گیری و اجرای طرح، مشارکتی نداشته اند و در واقع مشارکت ها بیشتر در قالب کارگری بوده و مشارکت فکری نبوده است. از مهمترین علل مشارکت پایین روستائیان، عدم نظرخواهی از آنان در بخش مطالعات و اجرای طرح های آبخیزداری بوده است. عده ای از کارشناسان معتقدند بهترین نوع مشارکت روستائیان در پروژه ها، مشارکت بعد از اجرای پروژه ها یعنی حفاظت و حراست از طرح های اجرا شده است. مهمترین راهکار افزایش مشارکت روستاییان در طرح های آبخیزداری ارتقای سطح آگاهی آنان از طریق برگزاری دوره های آموزشی در زمینه ی فواید آبخیزداری، بازدید از پروژه هایی که در روستاهای اطراف اجرا شده، تماس با افرادی که در طرح ها مشارکت کرده اند و استفاده از آن ها در قالب مروج.