تحلیل وضعیت فرسایش خاک و تولید رسوب در طرح‌های جنگل‌کاری نسبت به جنگل‌های طبیعی با استفاده از آلکان‌های نرمال

پژوهش حاضر با استفاده از آلکان‌های نرمال به عنوان نشانگر زیستی به ردیابی و شناسایی سهم نسبی جنگل تخریب‌شده و جنگل‌کاری دست‌کاشت سوزنی‌برگ در مقایسه با جنگل طبیعی در حوزه آبخیز کوچکی در مسیر جاده هراز (23 کیلومتری جنوب آمل) پرداخته است. پس از تهیه نقشه کاربری/پوشش اراضی آبخیز مورد مطالعه، نمونه‌برداری از خاک و پوشش‌گیاهی در هشت نقطه از جنگل طبیعی، جنگل دست‌کاشت و جنگل تخریب شده و نمونه‌برداری از رسوب بستر نیز در پنج نقطه از آبراهه اصلی انجام شد. سپس آلکان‌های نرمال در نمونه ها با استفاده از دستگاه سوکسله، کروماتوگرافی ستونی و طیف سنج جرمی اندازه‌گیری و توزیع آن‌ها در رسوبات با نمونه‌های خاک و پوشش‌گیاهی مقایسه شده و یک الگوی توزیع آلکان‌های نرمال برای ردیابی منابع ماده آلی شناسایی شد. در نهایت روش آماری تحلیل مولفه اصلی (pca) و بسته fingerpro در نرم افزار r برای شناسایی سهم منابع رسوب مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که سهم پوشش‌های اراضی جنگل طبیعی، جنگل دست‌کاشت و جنگل تخریب شده در تولید رسوب بستر به ترتیب 78/26، 12/28 و 10/45 درصد است. با در نظر گرفتن مساحت پوشش‌های اراضی مقدار ویژه هر پوشش اراضی در تولید رسوبات بستر برای جنگل طبیعی، جنگل دست‌کاشت و جنگل تخریب شده به ترتیب 78/3، 14/7 و 87/10 درصد در هر هکتار برآورد شد. بنابراین جنگل دست‌کاشت 89/1 برابر و جنگل تخریب‌شده 88/2 برابر جنگل طبیعی در تولید رسوب بستر مشارکت داشتند. صحت نتایج به دست آمده با استفاده از شاخص نکویی برازش در حدود 70 درصد گزارش شد.