تغییرات مکانی شاخص تاب‌آوری هیدرولوژیک در رودخانه‌های استان اردبیل

مدل‌سازی تاب‌آوری هیدرولوژیک در آبخیزداری به‌منظور ارزیابی توانایی آبخیز در تامین خدمات بوم‌شناختی مورد نیاز تداوم حیات تحت شرایط پیچیده اقلیمی و محیطی استفاده می‌شود. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سطح تاب‌آوری هیدرولوژیک رودخانه‌های استان اردبیل تدوین شده است. برای دستیابی به هدف نام‌برده، از آمار دبی 30 ایستگاه هیدرومتری دوره آماری 1348 تا 1395 استفاده شد و پس از پردازش داده‌ها، نسبت به محاسبه شاخص تاب‌آوری هیدرولوژیک در گام‌های زمانی پنج‌ساله و مبتنی بر تعیین آستانه مطلوب اقدام شد. نتایج نشان داد دامنه تغییرپذیری شاخص تاب‌آوری در سطح استان اردبیل برابر با 53/0 - 22/4 است که حاکی از تغییرات مکانی بسیار زیاد آن در سطح استان است و دلالت بر تنوع شرایط توپوگرافی، پوشش گیاهی و اقلیمی و نهایتاً پاسخ هیدرولوژیک دارد. هم‌چنین نتایج حاکی از آن بود که ایستگاه‌های آتشگاه‌، ویلادرق و یامچی (واقع در مرکز)، درو (واقع در جنوب)، عموقین‌ و لای (واقع در غرب)، فیروزآباد (واقع در جنوب غربی)‌ و هیر (واقع در شرق) جزء ایستگاه‌های با تاب‌آوری بالا هستند. این در حالی است که وضعیت تاب‌آوری در سایر ایستگاه‌ها چندان مطلوب نیست. به‌نحوی‌که شاخص تاب‌آوری صفر در بسیاری از آن‌ها در طول دوره زمانی مورد بررسی مشاهده شده است. این نتایج یک هشدار جدی را برای وضعیت منابع آبی استان به صدا در آورده است. لذا، توجه جدی به حفاظت مناطق دارای تاب‌آوری بالا در درجه اول توصیه می‌شود و در درجه بعدی استفاده از راهکارهای مدیریتی و پیش‌گیری از تخریب بیش‌تر منابع با تاب‌آوری پایین از الزامات اصلی است.