برآورد و مقایسه تغییرات ضریب زبری در سیلاب‌های حاصل از داده های آماری و سیلاب‌های دیرینه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سانیج-یزد)

کمبود داده‌ها و اطلاعات لازم برای طراحی پروژه‌های آبخیزداری و مدیریت سیلاب در اراضی خشک و نیمه-خشک یکی از مشکلات اساسی این مناطق است. جهت افزایش دقت تخمین سیل، داده های آماری بلندمدت موردنیاز است. تجزیه‌وتحلیل سیلاب‌های دیرینه حل مناسب برای بررسی و مدیریت خطر سیل است. هدف از پژوهش حاضر که بر رودخانه سانیج یزد، واقع در مناطق خشک ایران مرکزی صورت گرفته است، بررسی تغییرات ضریب زبری مانینگ در سیلاب های حداکثر با دوره بازگشت های مختلف می باشد. به‌این‌ترتیب ابتدا مقادیر دبی حداکثر سیلاب در دوره بازگشت های 2، 5، 10، 25، 50، 100 و 250 ساله با بهره گیری از روش‌های توزیع آماری و تخمین سیلاب دیرینه برآورد گردید. سپس ارتباط عمق جریان با ضریب زبری مانینگ به‌عنوان حساس ترین شاخص هیدروفیزیکی و هیدرومتری بستر از طریق حل معکوس معادلات مربوطه بررسی شد. نتایج نشان داد ضریب زبری مانینگ در سیلاب های مختلف ثابت نبوده و در رخدادهای با عمق مختلف به‌صورت پویا تغییر می کند. چنانچه در دبی هایی کوتاه‌مدت با عمق پائین تر از d90 بستر یا کمتر از 0.5 متر با افزایش عمق جریان روند کاهشی داشته و از 0.04 به 0.027 تقلیل می یابد و برعکس در سیلاب هایی با عمق بیشتر از d90 یا 0.5 متر که معمولا از نوع جریان واریزه‌ای می‌باشند روند صعودی داشته و از 0.025 به حدود 0.04 در ارتفاع 1.5 متر افزایش می یابد.