برآورد فرسایش و رسوب با استفاده از مدل swat (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گوروی استان هرمزگان)

فرسایش خاک توسط آب یکی از مسائل مهم و اصلی بازدارنده برای تحقق توسعه اقتصادی و اجتماعی و تهدیدی برای دستیابی به امنیت غذایی در جهان می‌باشد‌. هدف این پژوهش بررسی وضعیت فرسایش و رسوب حوزه آبخیز گوروی با استفاده از مدل swat بود. بدین منظور ابتدا مدل رقومی ارتفاعی به مدل معرفی شد. سپس حوزه آبخیز اصلی از روی نقشه مدل رقومی ارتفاع به چند زیرحوزه و هر یک از زیرحوضه ها با توجه به همگنی کاربری اراضی، خصوصیات خاک و شیب به چند واحد پاسخ هیدرولوژیکی (hru) تقسیم شد. در نهایت با استفاده از معادله جهانی فرسایش خاک اصلاح شده (musle) در مدل swat مقدار رسوب برای دوره آماری 20 ساله (1402-1382) برآورد گردید. برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل از داده‌های رسوب ایستگاه زهبدی و روش‌های آماری ضریب تبیین (r2)، ضریب نش-ساتکلیف (ns) و نسبت میانگین مجذور خطا به انحراف معیار داده‌های مشاهداتی (rsr) استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر r2، ns و rsr برای مرحله واسنجی به ترتیب 0.76، 9.95 و 0.06 و برای مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 0.96، 0.93 و 0.1 بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد میزان رسوب برآورد شده (رسوب ویژه 7.1 تن درهکتار در سال) باتوجه به وسعت حوزه آبخیز (14490.5 هکتار) 102513 تن (78856 متر مکعب) می‌باشد. که آثار منفی آن پرشدن کانال‌ها، بروز سیل‌های ویرانگر و کاهش حاصلخیزی خاک می‌باشد. براساس مدل این حوزه دارای5 کلاس فرسایشی خیلی کم (i) 1725 هکتار، کم (ii) 1976 هکتار، متوسط (iii) 2934 هکتار، زیاد (iv) 5517 هکتار و خیلی زیاد (v) 2338 هکتار می باشد. بنابراین بیشتر حوزه در کلاس فرسایشی زیاد قرار دارد.