تحلیل سرمایه اجتماعی شبکه بهرهبرداران منابع آب و خاک

امروزه عدم توجه به خصوصیات و موقعیت بهره‌برداران در شبکه روابط اجتماعی آنان، بسیاری از برنامه‌های مدیریت مشارکتی مدیریت منابع آب و خاک را با شکست مواجه کرده است. با کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی می‌توان کنشگران کلیدی و موثر را شناسایی و به‌منظور اجرای بهینه مدیریت مشارکتی آنان را در فرایند تصمیم‌گیری شرکت داد. هدف پژوهش حاضر بررسی سرمایه اجتماعی با کاربرد رویکرد شبکه‌ای در سطح بهره‌برداران محلی می‌باشد. به این منظور ابتدا بهره‌برداران به روش پیمایش شناسایی شده و سپس با توزیع پرسش‌نامه ماتریس‌های مشارکت و اعتماد ایجاد شد. سپس شاخص‌های مرکزیت درجه ورودی، مرکزیت درجه خروجی و مرکزیت بینابینی برای دو پیوند اعتماد و مشارکت محاسبه و موقعیت هندسی هر کنشگر در شبکه اجتماعی مشخص گردید. بر اساس نتایج، در شبکه اعتماد، کنشگران hos-ache، ka.b و ba-k و در شبکه مشارکت، کنشگران ba-m، ba-f و ba-k بیش‌ترین مقدار مرکزیت‌های ذکر شده را به خود اختصاص داده و در نتیجه دارای قدرت و نفوذ بالاتری بوده و نقش واسطه‌گری بیش‌تری در شبکه‌های اعتماد و مشارکت بازی می‌کنند و در نتیجه دارای سرمایه اجتماعی بالاتری هستند و بایستی در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه عمل مدیریت مشارکتی دخالت داده شوند. نتایج این تحقیق می‌تواند مدیران و برنامه‌ریزان را در راستای ساماندهی و اجرای برنامه‌های مدیریت پایدار یاری نماید. همچنین توصیه می‌شود ضمن حفظ پیوند‌های مشارکت و اعتماد موجود، با برنامه‌های ترویجی زمینه اعتماد و مشارکت بیشتر کنشگران فراهم شود.