نگاه معناشناسانه به نور در فضای معماری

نور به عنوان یکی از عناصر اساسی معماری، علاوه‌بر جنبه مادی، یعنی ایجاد روشنایی در محیط، جنبه فرامادی، یعنی تداعی کننده مفاهیم و ارزش‌های معنایی نیز دارد. در معماری ایرانی توجه به جلوه های معنایی نور، همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. تجلی مفاهیم و معانی ارزشمند نور در معماری ایرانی، برگرفته از نمودهای این پدیده در فرهنگ ایرانی می‌باشد. هرچه مصادیق معنایی نور در معماری، ریشه‌های عمیق‌تری در فرهنگ و سنت اصیل ایرانی داشته‌باشد کیفیت فضا، غنای فزون‌تری می‌یابد؛ بنابراین شناخت معنای نور در فرهنگ ایرانی و مطابقت آن با معماری این سرزمین، از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش به روش کیفی و با مطالعات کتابخانه‌ای، ابتدا به مفهوم نور در فرهنگ ایرانی و مفهوم فضا در معماری پرداخته، سپس به روش تحلیلی-توصیفی، نمودهای معنایی نور در معماری ایرانی را بررسی کرده است. در معماری ایرانی، مفهوم شفافیت با ایجاد گشایش فضایی و ورود نور به درون فضا و همچنین مفهوم سلسله‌مراتب، با ایجاد مسیر حرکتی از تاریکی به روشنایی نمود پیدا کرده است، که از جلوه‌های معنایی نور در فرهنگ ایرانی می‌باشند.